Como preparar os exames de Selectividade en verán

Ser constante, asimilar a información e repasar é clave para un bo plan de estudo

• Sete novos graos que poderás estudar o próximo curso
• Entra en Formación

A incerteza de non saber se encontrarán praza no grao que desexan estudar e a perspectiva dun verán entre libros son as principais causas de ansiedade e frustración entre os alumnos que suspenderon Selectividade en xuño. É a tese que defende David Gallardo-Pujol, profesor de Psicoloxía Diferencial da Universidade de Barcelona (UB). Este estado pode bloquear o estudante na preparación dos exames de setembro para os que tan só quedan 57 días.
Dos 209.563 estudantes que se presentaron ás probas en 2014 en toda España, o 7,95% foi non apto, de acordo co Ministerio de Educación. "Algúns pensan en dar por vencido, outros toman o suspenso como un revulsivo para estudar con maior intensidade", completa Gallardo-Pujol.
Estudaron suficiente ou tiveron un mal día? Fallan os seus métodos de estudo ou teñen problemas cognitivos? Unha vez que se identificaron as razóns do fracaso, psicólogos e pedagogos recomendan deseñar un plan de estudo realista que combine os períodos de concentración intensa co ocio. Pero antes, afirman, é necesario tomar unhas vacacións, que terán que ser curtas, posto que en menos de dous meses haberán de examinarse. Este tempo é suficiente para reorganizarse e corrixir os erros que se cometeron en xuño, se seguen estes consellos.
Tomarse un respiro antes de volver empezar. Os expertos coinciden en hai que realizar un parón de entre dous e tres semanas. Convén facelo a principios de verán, xa que deixalo para o final só aumentaría os nervios. "Debe ser un período de desconexión, pero sen perder de vista que hai que regresar ao estudo", aconsella Alejandro Iborra, profesor de Psicoloxía da Educación da Universidade de Alcalá (UAH).
Establecer unha estratexia. É conveniente deseñar un calendario no que as sesións de estudo se dividan por materias e temas. O estudante debe empezar polas que non se aprobaron, pero sen deixar de lado as demais. "O normal é suspender en torno a dúas materias. Cando son máis de cinco débese valorar a repetición do último curso de Bacharelato", apunta Manuel Fresco, coordinador de orientación nos colexios internacionais SEK que contan con cursos de verán en Madrid para preparar a Proba de Acceso á Universidade (PAU). "Se se suspenderon dúas materias hai que dedicarlles as dúas primeiras semanas en exclusiva. Se son máis, haberá que destinar o primeiro mes enteiro. Despois convén dedicar o mesmo tempo a todas", explica Vicente Franco, profesor de Secundaria e impulsor dun proxecto de ESIC para levar o emprendimiento aos institutos.

A última semana debe dedicarse a un repaso xeral.

As sesións nunca deben superar as oito horas diarias. Máis tempo só aumentarían a tensión e o esgotamento psicolóxico. "Moitos destes estudantes teñen antecedentes de fracaso escolar, polo que hai que dodificar o traballo," apunta Manuel Fresno. Os alumnos con problemas de concentración deben dedicar unhas tres horas pola mañá e unha hora e media máis pola tarde. Non sempre se estuda coa mesma intensidade polo que se un está moi canso un día non debe forzarse. Abonda con recuperalo noutra sesión para manter o plan. Os fins de semana hai que suavizar o ritmo: o sábado pola mañá pódese dedicar ao estudo e a do domingo a facer un repaso das materias que se aprobaron en xuño. Para reducir o estrés e durmir mellor, Vicente Franco recomenda incluír o exercicio físico na rutina diaria.
Recorrer a axuda externa, como a das academias, é recomendable se se considera que o alumno non pode avanzar máis pola súa conta. Non é malo buscar apoio se o mozo ten carencias en matemáticas e ciencias, pero non nas ciencias sociais ou humanidades onde o máis importante é botar horas", agrega Vicente Franco de ESIC.
Elixir a hora e o lugar idóneos. As mellores condicións danse a primeira hora do día e a última da tarde. "Pola mañá estase máis fresco e descansado e aínda non aperta a calor. O atardecer, aínda que se está máis canso, é outro bo momento, explica Iborra. De acordo con este profesor, o ser humano é incapaz de manter a concentración máis de 45 ou 50 minutos seguidos. Por iso convén descansar en torno a dez minutos cada hora. Non existe consenso entre os expertos sobre cal é o mellor lugar para estudar, aínda que coinciden en que debe ser sempre o mesmo. Canto máis tranquilo e fresco mellor, tanto na casa coma fóra. "A biblioteca púxose de moda, é un contexto moi favorable para o estudo, pero córrese o risco de perder moito tempo socializando", engade Manuel Fresno.
Incorporar a tecnoloxía con responsabilidade. O móbil é o principal inimigo da concentración polo que resulta vital limitar o seu uso ou mantelo apagado. Isto non quere dicir que non se recorra ao comprimido ou o ordenador. "Ommwritter é unha aplicación gratuíta que unha vez activada bloquea as alertas das aplicacións", explica o profesor da Universidade de Alcalá.
Asimilar a información. Clasificar, comparar e reelaborar os coñecementos mediante esquemas e resumos é necesario para interiorizar os. O programa informático de descarga gratuíta Freemind permite ordenar os apuntamentos mediante chaves e engadir hipervínculos que complementen as leccións con vídeos, gráficos ou artigos. "É bo que os estudantes utilicen estas ferramentas xa que así é como van traballar na universidade", admite Iborra. Recomenda tamén alternar materias de natureza oposta para manter a atención: "Cambiar de matemáticas a filosofía, por exemplo, refresca o intelecto xa que con cada materia se activan diferentes procesos mentais.
O repaso é fundamental. "Cando remata o que a un lle apetece é pasar rapidamente a outra actividade. Pero así se desaproveita unha oportunidade para estabilizar o aprendido", subliña Iborra. En Lograr boas notas con apenas ansiedade, Kevin Flanagan sostén que a relectura e a revisión mental son esenciais para fixar os contidos. O autor americano formula un repaso ao rematar cada tema e outro ao rematar a sesión diaria. Outra revisión ao comezar a xornada axuda a conectar os coñecementos interiorizados o día anterior cos que ten por diante.
As enchentes finais non son recomendables. Nunha boa planificación debe dedicarse a última semana a un repaso xeral. Isto é, segundo os expertos, esencial para chegar ao exame calmado. Estudar o día de antes é optativo. "Hai quen non ten problema en desconectar antes da proba pero tamén hai quen se pon aínda máis nervioso. Sempre se debe facer o que máis tranquilice", completa Alejandro Iborra.
Ante todo, manter a calma. Os nervios de última hora delatan que o alumno non está satisfeito co seu traballo, afirma Antoni Badia, profesor de Psicoloxía da Educación da Universitat Oberta de Catalunya (UOC). Para evitar esa inquietude é imprescindible que coñeza ben o modelo de exame ao que se enfronta en Selectividade. Trátase de algo que xa fixo durante o curso e que debe reforzar durante o verán. É tan importante contar cos coñecementos requiridos como ter as ferramentas estratéxicas para responder axeitadamente ás preguntas. "Un debe poñerse na perspectiva do corrector, ser creativo, claro e directo", explica Iborra.
Nada é definitivo. Quedarse sen praza nos estudos que se queren cursar non ten por que cambiar os plans a longo prazo. Sempre se pode empezar un grao distinto e cambiarse ao desexado en segundo curso. Por iso o mellor é relaxarse, estudar e enfrontarse ás probas con optimismo.