A demanda de másteres virtuais crece case un 300% nos últimos dous anos.
A chegada dos anos 2000 trouxo consigo o primeiro
boom do ensino
online.
Naquel momento universidades e escolas de negocio españolas comezaron a
ofertar todo tipo de cursos a través das súas páxinas web e algunhas
empresas lanzáronse a complementar a formación dos seus empregados a
través dos seus intranets. O globo non tardou en desincharse. Os
inconvenientes principais eran dous: o descoñecemento do mundo virtual e
a falta de adaptación dos contidos a un formato
online.
O panorama é moi distinto en novembro de 2014. O crecemento das
infraestruturas tecnolóxicas e o acceso a Internet da maioría da
poboación consolidou o ensino virtual. O número de estudantes
universitarios que demandan másteres
online creceu un 300% nos últimos dous anos, segundo datos do Ministerio de Educación, e a busca de cursos
online en Internet aumentou un 200% dende 2008, segundo a plataforma especializada en cursos Emagister.
"Estamos ante o segundo
boom do ensino
online, un
fenómeno que impulsaron as mellores universidades de Estados Unidos, que
entenderon que nun futuro non moi afastado, este método vai estar en
todas as partes," sinala Carles Sigalés, vicereitor de docencia e
aprendizaxe da Universitat Oberta de Catalunya (UOC), a primeira universidade 100%
online fundada en 1994.
Os textos interminables con letras de pequeno tamaño sobre fondo gris
deron paso a formatos creados exclusivamente para a súa aprendizaxe no
medio
online, e a soidade de estudar fronte a unha pantalla
supliuse con aplicacións e programas que permiten a interacción en tempo
real con outros alumnos e profesores.
No caso da UOC, universidade pública de xestión privada que pasou de
200 alumnos a 60.000 en 20 anos, este curso 2014-2015 ponse en marcha o
TV format,
uns programas de televisión de 30 minutos realizados por profesionais
do audiovisual e por docentes nos que se explican contidos de diferentes
materias. "O noso obxectivo é transformar o material didáctico en
formatos innovadores e estimulantes que motiven o alumno e, de paso,
contribuír a rebaixar a taxa de abandono universitario, que en España é
do 19% durante o primeiro ano", indica Lluís Pastor, profesor de
Comunicación da UOC e director xeral de Oberta Publishing, editorial multimedia da UOC.
A busca de cursos online en Internet aumentou un 200% dende 2008
Outra das novidades son as
Novelettes, novelas curtas de ficción
online
-tamén dispoñibles en papel- que se usan a xeito de manual nos graos de
psicoloxía, informática e criminoloxía. Estas novelas conteñen índices
alfabéticos de conceptos clave da materia ou cadros sinópticos
vinculados en forma de esquema. Dende hai tres anos, a UOC tamén ensina
con revistas de raio de 45 minutos que o estudante pode escoitar mentres
practica
running, pasa o ferro á roupa ou coida dos seus fillos. "A metodoloxía de ensino
online non consiste en copiar o modelo da presencial con videoconferencias. Un simple vídeo ou un
Powerpoint xa non son de recibo", engade Pastor.
Estes modelos máis próximos ao entretemento demostraron, segundo os
datos que manexa a UOC, que o rendemento dos estudantes é o mesmo que se
obtén coa metodoloxía tradicional. O que cambia é o nivel de
satisfacción. "Facilitamos o acceso ao coñecemento a persoas con vidas
complicadas, adultos que non dispoñen de moito tempo libre porque
traballan ou porque teñen familiares ao seu cargo", apunta Sigalés,
vicereitor de docencia da UOC, onde o prezo medio dun máster de 60
créditos rolda os 5.100 euros.
Ana Pérez, de 41 anos, estaba cursando o máster de Xestión Cultural desta universidade
online
cando tivo o seu segundo fillo. "Puiden con iso, matriculeime de seis
materias e saqueinas adiante", asegura. Unha das vantaxes é que os
docentes contestan a calquera dúbida antes de 48 horas e que existen
plataformas que permiten falar en tempo real con outros estudantes ou
realizar traballos en grupo. "Ás veces pénsase que o contacto con outros
alumnos ou cos profesores vai ser menor, e sucede ao contrario".
Dos 1.561.123 universitarios españois que cursan graos, antigas
licenciaturas ou másteres, a oitava parte (236.691) están matriculados
en centros
online, segundo datos do Ministerio de Educación. A
matrícula aumentou en 38.000 alumnos en apenas dous cursos e a demanda
de másteres
online creceu case un 300% ata os 17.178 estudantes.
A Universidade Internacional de
La Rioja
(UNIR), centro privado que comezou a funcionar hai 5 anos con 900
alumnos e que a día de hoxe conta con 18.890 matriculados, implementar
este curso o formato A4Learning, unha ferramenta de analítica de
datos que gravan todos os movementos dos estudantes no campus virtual,
co seu consentimento, e realiza informes estatísticos para determinar as
fortalezas e debilidades dos pupilos nas diferentes materias. Este
método permite aos profesores saber se o alumno debe interactuar máis co
resto de compañeiros e realizar máis traballos en equipo, se ten que
propoñer máis preguntas sobre o temario ou se vai atrasado con respecto
ao programa educativo, entre outras cuestións. Unha vez recoñecidos
estes puntos, outra ferramenta chamada
I-Line proporciona recomendacións específicas ao usuario.
"A tecnoloxía permítenos renovar constantemente a metodoloxía de
ensino e desenvolver aplicacións para que o alumno sexa máis proactivo",
sinala Daniel Burgos, vicereitor de Investigación da UNIR e catedrático
UNESCO en
eLearning. O custo medio dun máster dun ano de duración (60 créditos) nesta universidade é de entre 3.000 e 5.000 euros.
Pola súa banda a UNED conta co
CanalUned, unha ferramenta
online que ofrece ao estudante variedade de recursos para complementar a súa aprendizaxe como programas de televisión e raio ou
teleactos,
nos que os docentes explican de forma amena algúns dos puntos máis
complexos do temario. Utilizámolo para gravar contidos complementarios,
para explicar a forma de realizar as actividades e mesmo a forma de
avaliar", sinala Ana María Martín, directora de Formación do IUED,
Instituto Universitario de Educación a Distancia da UNED. "Hai alumnos
moi autónomos que cunha boa estrutura de curso virtual e materiais
didácticos de calidade saen airosos por si sós. Pero non todos o
conseguen", engade. Esta canle tamén se usa para programar encontros
virtuais entre alumnos e docentes mediante videoconferencias ou para
colaborar con colegas estranxeiros en diferentes proxectos.
O maior problema do ensino
online é o abandono. Segundo Eugenio Lanzadera, secretario xeral da Universidade a Distancia de Madrid (UDIMA), estes estudos requiren unha vontade e un compromiso máis forte. Nesta universidade, 100%
online,
a taxa de abandono rolda o 30% durante o primeiro ano. "Para evitalo
existe unha planificación semanal que marca as pautas que debe seguir o
alumno. A implicación dos profesores é esencial e os estudantes poden
contactar con eles en calquera momento, mesmo para os proxectos finais
durante o mes de agosto,".
Lonxe dos PDF ou os intercambios de información por correo electrónico, a formación
online
non deixa de evolucionar. "Hai unha década considerábase un método de
segunda. Agora é un fenómeno imparable", conclúe Lanzadera.