Estimadas/os nais e pais, docentes, amigos e amigas:
É moi posible que xa coñezades a campaña que desde CEAPA puxemos en
marcha, centrada nos denominados deberes escolares e baixo a mensaxe que
podedes ver no cartel que dá imaxe á mesma: “Na Escola falta unha
materia: O meu tempo libre”. Con esta carta empezamos a fase de
información e sensibilización que anunciamos.
A nosa organización, do mesmo xeito que as 12.000 asociacións e as
case 50 federacións e confederacións que integramos, levamos moitos anos
tentando concienciar sobre o inxusto, ineficaz e contraproducente que é
a existencia dos deberes escolares. Pedimos ata o cansazo sentarnos a
debater sobre os tempos escolares e os métodos de ensino que necesitan e
merecen os nosos fillos e fillas. Tempos e métodos que en países que
conseguen mellores resultados educativos (Finlandia ou Alemaña, por
exemplo) hai tempo que xa teñen adoptados e que lles permiten educar
mellor, ensinar mellor e respectar á vez os dereitos dos menores. Nos
seus países puxeron no centro da educación ao alumnado e iso nótase.
A pesar dese intento de abrir o debate sobre o modelo educativo, de
traballar conxuntamente para cambiar “o que sempre se fixo así”, non
avanzamos moito no sentido que necesitamos. É máis, no que se refire aos
deberes escolares, retrocedemos e moito. Mentres que os informes
internacionais, da OCDE e da OMS entre outros, e infinidade de estudos
insístennos en que o noso sistema educativo está nun camiño equivocado,
que máis tempo diario do alumnado a tarefas escolares non é precisamente
positivo senón todo o contrario, fomos prolongando a xornada escolar
total diaria do alumnado. Pouco importa se o centro educativo ten un
tipo de xornada ou outra e se pasan máis ou menos tempo no centro
educativo, a carga escolar que se delega na familia cos deberes non fixo
máis nada que crecer. Nun modelo educativo que instrúe enténdense os
deberes, nun que educa xa non encaixan.
Hoxe en día, xa é frecuente atoparnos mesmo con nenos e nenas de
Educación Infantil, que teñen entre 3 e 5 anos normalmente, levando
deberes para casa. Poucos, seguro que si, pero lévanos. Desde ese
momento, o tempo dedicado a estes vaise incrementando e os nenos de
Educación Primaria, ás súas cinco horas diarias de clase, engaden varias
máis para acumular unha xornada de traballo que algúns adultos non
aceptarían. Cando chegan á Educación Secundaria, se non antes, o seu
tempo libre hase esfumado. Os datos dinnos que chegan a ter ata 60 horas
á semana dedicadas a satisfacer as imposicións do sistema educativo.
Traballan moito máis tempo que un adulto. E son menores de idade. As
familias sabémolo moi ben, vemos a realidade diariamente nas nosas
casas. Deberes toda a tarde e fins de semana sen saír.
Resulta demoledor comprobar como moitas persoas pensan, e afirman
publicamente, que os nenos e nenas téñense que afacer sufrir desde moi
pequenos para unha vida que será moi dura. En lugar de buscar a forma de
preparalos para a vida respectando os seus dereitos, asumen que serán
vulnerados e afanlles a que iso suceda.
Estas persoas forman parte de todos os sectores, tamén as atopamos entre
as familias con certa facilidade. Pero é imprescindible facerlles ver
que a sociedade non pode aceptar por máis tempo que sigan actuando coma
se os menores tivesen varias vidas á súa disposición e coma se non
pasase nada por malgastar a primeira. Non, a infancia e a adolescencia
que non se gozan non van volver. Só teñen unha oportunidade e os adultos
decidimos, de momento, quitarlla.
Pero non nos enganemos, se os deberes escolares existen é porque
entre todos e todas deixamos que sigan existindo. Así que, en maior ou
menor medida, ninguén está exento de responsabilidade niso. CEAPA
revélase fronte a isto e animámosvos a que o cambiemos xuntos.
O pasado xoves, 22 de setembro, demos a coñecer a campaña aos medios
de comunicación. A acollida mediática foi, como esperabamos e
desexabamos, moi positiva e o impacto mediático foi de gran relevancia.
Explicamos alí en que consiste a campaña e, mediante esta carta,
pretendemos facervos chegar de forma directa en que consiste e como
podedes participar nela de forma activa. É moi sinxela e foi froito de
varios meses de debate no seo de CEAPA.
A campaña está vinculada a unha Web (
www.educacionsindeberes.org),
propiedade de CEAPA. Na mesma podedes atopar a información básica que a
xustifica e apoiar, introducindo os vosos datos, expresamente a mesma. O
seu desenvolvemento ten dúas etapas claramente diferenciadas.
A primeira desenvólvese desde o día do lanzamento e durante todo o
mes de outubro. Nesta fase, os nosos esforzos van centrar en dar a
coñecer a campaña, sensibilizar e concienciar máis a toda a sociedade e
en dar ferramentas aos pais e nais para que poidan falar cos docentes
dos seus fillos e fillas para implicarlles no que expomos para a segunda
fase. Desde CEAPA, así como desde as federacións e confederacións que
se integran na mesma, imos realizar todo tipo de iniciativas para
dialogar cos representantes do profesorado, de forma que entendan
perfectamente o obxectivo da campaña e asúmana tamén como propia. Desde
as asociacións falarase cos centros educativos coa mesma intención. Os
pais e nais poden, por suposto, falar cos docentes cos que se
relacionan. Son os nosos aliados, así que debemos tentar que comprendan e
apoien a nosa actuación.
A segunda fase realizarase durante o mes de novembro e é moi sinxela.
Os pais e nais debemos recuperar tempo familiar. Queremos pasar máis
tempo cos nosos fillos e fillas. A sociedade afirma necesitar que iso
suceda e é certo, debe suceder. A educación é moito máis que o currículo
escolar. Non é suficiente con ensinarlles coñecementos e axudarlles a
superar exames, debemos educarlles, transmitirlles valores e todo iso
non é posible se non podemos pasar tempo con eles. Para educar ben aos
nosos fillos e fillas necesitamos que nos deixen facelo, necesitamos que
a escola non invada o noso espazo como o fai neste momento e que nos
devolva o espazo familiar que nos arrebatou. Por iso, imos reclamar os
fins de semana de novembro para poder empezar a cambiar as dinámicas. Os
nosos fillos e fillas afirman que queren estar máis tempo cos seus pais
e nais, pero non poden. Os deberes escolares, e outras cousas máis que
tamén teremos que tentar cambiar socialmente, impídenllo. No fondo esta
campaña é unha actuación máis para cambiar o modelo actual, arcaico e
desacertado.
Pidamos aos docentes dos nosos fillos e fillas que durante eses fins
de semana non lles manden deberes, podemos e debemos prescindir destes.
Para iso, debería ser suficiente con falar con devanditos docentes e
exporlles que non deben facelo porque a nosa decisión familiar é que
eses fins de semana realícense actividades familiares que son
incompatibles coa esixencia de realización dos deberes. Con seguridade, a
inmensa maioría entenderán a nosa petición e mostraranse favorables a
iso, entre outras cousas porque é o noso tempo e somos nós os que, en
todo caso, deberiamos aceptar previamente que se invada. Se dicimos que
non o aceptamos, ninguén ten dereito a impoñernos a súa posición porque o
ámbito familiar é un ámbito privado.
Aos docentes, desde CEAPA pedímosvos que aceptedes con normalidade a
petición das familias, é o seu dereito. Na maioría das ocasións nas que
vos atopades ante esta situación, sen que coincida coa nosa campaña, así
o facedes. Non hai motivo para negarse nunca, polo que tampouco debería
existir nesta ocasión unha negativa. Agradecémosvos de antemán a vosa
colaboración que, sen dúbida, producirase.
Só nalgúns casos atoparemos docentes que cuestionen a nosa autoridade
como pais e nais e néguense a atender a nosa petición de que respecten o
noso tempo familiar. Nesas ocasións, o que ocorrerá é que os nosos
dereitos cuéstionanse e, obviamente, debemos facelos valer. En calquera
caso, podemos e debemos exercer os mesmos sen necesidade de entrar en
conflitos innecesarios. Pedímosvos que vos limitedes a realizar as
actividades familiares, explicarlles aos vosos fillos e fillas que os
deberes que lles mandaron entran en conflito coas necesidades da familia
e que a vosa decisión, ante un escenario no que non é posible atendelo
todo, é priorizar as actividades familiares porque son máis importantes
que os deberes dese fin de semana. Será importante explicarlles que, ao
ser unha decisión da súa familia e non unha negativa deles e elas á
realización das tarefas, entregarase un documento explicando dita
situación no seu centro e que non terá consecuencia negativa algunha.
Nin pode nin debe tela. Desde CEAPA difundiremos antes de chegar ao mes
de novembro un documento, a modo de persoal, para facilitarvos a
comunicación aos centros educativos.
Igual de importante que defender os nosos dereitos é non facer
comentario negativo algún cara aos docentes, mesmo aínda que nos
puideramos atopar ante comportamentos difíciles de entender. Os luns
seguintes os vosos fillos e fillas volverán aos seus centros educativos e
para eles e elas estes fins de semana deberán ser experiencias
gratificantes, o que non poderá producirse se os nosos comentarios danan
o máis mínimo a relación que teñen cos seus docentes. Non podemos
permitir que estes cuestionen a nosa autoridade como pais e nais, pero
tampouco podemos contribuír nós a que eles e elas vexan minguada a que
deben ter nos centros desde un punto de vista estritamente pedagóxico.
Finalizado o mes de novembro, entre todos e todas faremos unha
análise do sucedido e extraeremos conclusións que nos permitan tomar
decisións sobre futuras actuacións. Do que estamos seguros é de que a
vida escolar non se verá prexudicada por recuperar estes fins de semana
para deixalos libres de deberes escolares. Ao contrario, o clima
mellorará nos centros educativos porque os nosos fillos e fillas
volverán realmente descansados e máis motivados para volver á actividade
lectiva.
Por último, ademais de agradecervos que lésedes esta carta, algo
extensa pero necesaria para poder explicar ben a campaña, os motivos
para facela e o que queremos conseguir, só nos queda animarvos a levala a
cabo e pedirvos que nos trasladedes as vosas impresións, vivencias e,
se existen, desgustos. Necesitamos recoller a máxima cantidade de
información sobre o sucedido para poder calibralo ben e así poder
acertar nos próximos pasos. Desde CEAPA seguirémosvos informando do
desenvolvemento da campaña e das actuacións que imos ir realizando.
E se vostede, lector ou lectora desta carta, non está de acordo coa
nosa campaña, non se intranquilice o máis mínimo, para os seus fillos e
fillas todo seguirá como sempre. O máximo que lles pode ocorrer é que,
cando saian do centro educativo eses venres díganlle: “mamá, papá, este
fin de semana non teño deberes, que ben”.
Grazas de novo e recibide un afectuoso saúdo.
Fdo. : Xunta Directiva de CEAPA
