venres, 30 de setembro de 2016

A televisión, unha barra libre de comida lixo para os cativos

Un estudo da Universidade de Granada alerta da sobreexposición dos nenos e nenas aos anuncios de alimentos pouco saudables.

Os nenos españois están sobreexpostos a anuncios de televisión de comida pouco saudable (hamburguesas, pizzas, refrescos, chocolate, preparados industriais, etc.) tanto nas canles de información xeral como nos temáticos infantís, unha situación que podería cualificarse de preocupante e que fomenta a obesidade infantil.
Así se desprende dun estudo pioneiro realizado por científicos da Universidade de Granada (pertencentes ao Centro de Excelencia de Investigación Pediátrica Euristikos, e os departamentos de Farmacoloxía e Pediatría), en colaboración co Hospital Universitario San Rafael de Granada. Neste traballo pretendían avaliar os cambios que experimentou a televisión española entre os anos 2007 e 2013, antes e despois de que entrasen en vigor as normativas española e europeas de saúde pública que regulan a emisión de anuncios de comida rápida na televisión, aprobadas no ano 2011 (Lei 17/2011 de Seguridade Alimentaria e Nutrición).
Os resultados desvelan que a emisión destes anuncios aumentou entre 2007 e 2013
Para iso, os investigadores gravaron e analizaron un total de 1.263 anuncios, correspondentes a un total de 256 horas de televisión. Todos eles foron emitidos nas dúas cadeas de televisión temáticas máis vistas polos nenos españois de entre 2 e 12 anos, e en dúas cadeas de información xeral dirixidas a todos os públicos. O rexistro foi levado a cabo por un nutricionista especializado en márketing, quen clasificou os distintos tipos de anuncios en función da cantidade de nutrientes, as mensaxes subliminares e as recomendacións sobre hábitos saudables que daban.
Nas cadeas temáticas emitíronse 16 anuncios de alimentos por hora, unha cifra que se eleva a 25 no caso das cadeas de información xeral. Os anuncios que máis se emitiron nas cadeas temáticas foron sobre alimentación infantil (excluíndo fórmulas de leite), cun total de 191 veces (33%), seguido por produtos lácteos, con 136 veces (23,5%). No caso das canles xerais, os anuncios que máis se emitiron eran de restaurantes de comida rápida, un total 72 veces (10,5%), vitaminas e suplementos minerais, con 71 veces (10,4%), e produtos lácteos, 60 veces (8,8%).
Os resultados mostraron que a emisión deste tipo de anuncios nas canles temáticas para nenos aumentou entre 2007 e 2013 (de 6 a 10 anuncios por hora e canle, respectivamente), algo similar ao que ocorre coas cadeas de información xeral, onde, a pesar da normativa, tamén se incrementou a emisión de anuncios de ‘comida lixo’.
Os expertos advirten da necesidade de aumentar o control e lexislar sobre este tipo de anuncios
Os investigadores advirten da necesidade de aumentar o control sobre os anuncios de comida que se emiten na televisión española, “e aproveitar o nivel de atención que os nenos teñen mentres ven debuxos animados para fomentar hábitos de vida saudables e de nutrición sa, co obxectivo de previr o exceso de peso e a obesidade”, indica a autora principal deste traballo, a profesora da UGR Cristina Campoy Folgoso.
A experta advirte que sería necesario analizar unha mostra maior de cadeas de televisión, para coñecer exactamente a información que está a chegar aos nenos españois a través da publicidade. “Na actualidade non existe control algún da publicidade que chega aos nenos a través dos videoxogos que se descargan nos seus teléfonos móbiles e tabletas, así como nas redes sociais, polo que é moi necesario lexislar este aspecto”, destaca.

Os reitores reclaman unha fórmula clara de acceso á universidade

Representantes de 76 universidades españolas celebran en Compostela o seu cumio anual.

O decreto sobre a duración dos estudos de grao e máster en España e a futura proba de acceso á Universidade foron os temas centrais da Asemblea Xeral que os reitores de universidades españolas mantiveron este mércores na USC. Os reitores acordaron pedir ao Ministerio de Educación, Cultura e Deportes a maior axilidade posible para resolver estas cuestións pola súa importancia para a xestión universitaria.
Tal e como explicou o presidente da CRUE, Segundo Píriz Durán, as universidades propoñen substituír a Selectividade pola reválida de Bacharelato, proba obrigatoria segundo a lei para o alumnado que quere acceder ao ensino superior, recordou Píriz. O presidente da Conferencia de Reitores sinalou que mentres que a futura proba de reválida permitiría cubrir o tramo de 0 a 10 da nota final, para o tramo de 10 a 14 da cualificación final deseñarase un procedemento o máis parecido posible ao que se viña facendo ata agora. Segundo Píriz quixo trasladar unha mensaxe de tranquilidade ao futuro estudantado universitario e ás súas familias porque “pronto terán unha fórmula de acceso ao ensino superior”.
Respecto da duración dos estudos de grao e máster, unha comisión mixta da CRUE e do Ministerio traballa neste eido dende finais do pasado mes de xullo. As universidades propoñen ao Ministerio que as titulacións que xa existían con anterioridade á implantación do Plan Bolonia, incluídas as ensinanzas médicas e as enxeñarías, manteñan a duración de catro anos. O resto, as de nova formulación, poderían acollerse a unha duración de tres anos. Non obstante, o presidente da CRUE considera que si a formación é a mellor ferramenta para saír da crise non se entende unha redución da duración dos estudos a 3 anos.
Os reitores traballan na definición da duración dos estudos de grao e máster
A Conferencia de Reitores de Universidades Españolas (CRUE) reúnese este mércores 28 e o xoves 29 no Centro de Estudos Avanzados (CEA) da Universidade de Santiago onde se celebrou a xuntanza da súa Asemblea Xeral. No acto inaugural deste encontro, o reitor Juan Viaño aludiu á celebración en Compostela, practicamente de xeito simultáneo, de Spin 2016, encontro que deixa patente o compromiso da Universidade cun novo modelo de transfrencia de coñecemento. Viaño afirmou que “a sociedade esíxenos que planifiquemos de forma ordenada a conexión entre a Universidade e os sectores produtivos do noso país”. Logo desta reunión tivo lugar un encontro co Consello de Reitores de Universidades Portuguesas (CRUP) e a intervención do asesor do Gabinete do Comisario de Educación, Cultura, Xuventude e Deporte da Comisión Europea, Rodrigo Ballester.
Xa o xoves 29, ademais dunha xuntanza do Comité Permanente de CRUE, está prevista a participación dos reitores en Spin 2016, o maior evento iberoamericano de emprendemento universitario que se celebra en Santiago ata o día 1 de outubro.
Constituída en 1994 e formada por un total de 76 universidades españolas, Crue Universidades Españolas é o principal interlocutor das universidades co goberno central e desempeña un papel clave en todos os desenvolvementos normativos que afectan á educación superior en España. Ademais, promove iniciativas de distinta índole co fin de fomentar as relacións co tecido produtivo e social, as relacións institucionais, tanto nacionais como internacionais, e traballa para poñer en valor a universidade española.

Galicia exhibe músculo biotecnolóxico na feira BioSpain 2016



O sector medra ano tras ano e as empresas galegas prevén facturar máis de 300 millóns de euros en 2020.

A USC participa no congreso BioSpain 2016 de xeito conxunto coa Axencia Galega de Innovación (GAIN), a Axencia de Coñecemento en Saúde (ACIS), Universidade de Vigo e o Clúster Tecnolóxico Empresarial das Ciencias da Vida (Bioga) para visibilizar de xeito integral a potencia do sector biotecnolóxico. BioSpain 2016 é un evento bienal organizado do 28 ao 30 de setembro en Bilbao pola Asociación española de Bioempresas (ASEBIO) e co organizado nesta edición polo Goberno Vasco a través da Axencia de Desenvolvemento Empresarial Vasca. Inclúe unha feira comercial, un evento de partnering, un foro de inversores e conferencias con convidados nacionais e internacionais, sesións científicas da man de dez sociedades científicas e un Foro de Emprego.
logo_headerA delegación galega estará presente na zona de exposición nun espazo agrupado en 32 metros cadrados. Tamén haberá unha destacada participación dos asistentes na zona departnering e non faltará actividades de visibilización do sector biotecnolóxico galego en paralelo ás actividades propias do evento. Como explica GAIN, este proxecto de asistencia integrada conseguirá a maior representación galega en toda a historia do congreso BioSpain e unha das máis importantes representacións rexionais do encontro.
Bioga agrupa ás empresas de biotecnoloxía, un sector en progresión en Galicia
Segundo os datos do último informe Asebio, Galicia sitúase entre as primeiras comunidades españolas en canto á súa competitividade en innovación biotecnolóxica, sendo a terceira con maior actividade bioemprendedora no ámbito nacional. Ademais, a presenza de dous Campus de Excelencia Internacional galegos fan da rexión un dos principais focos estatais de xeración de coñecemento en ciencias da vida. Pola súa banda, a Xunta de Galicia publicou recentemente a Estratexia Galega de Impulso á Biotecnoloxía que sinala o sector como clave para a competitividade futura da rexión e prevé a mobilización de máis de 200 millóns de euros para a creación de máis de 30 novas empresas biotecnolóxicas e 300 empregos especializados. As estimacións prevén que este sector podería alcanzar en Galicia un nivel de facturación de 300 millóns de euros anuais en 2020.

A Mesa expresa a súa solidariedade cos traballadores de Extel afectados polo ERE


A exclusión do galego na atención telefónica provoca deslocalización e despedimentos
Marcos Maceira: “Reclamar galego na atención telefónica é reclamar emprego en Galiza”

A firma de atención telefónica Extel ven de comunicar aos representantes dos traballadores que o Expediente de Regulación de Emprego (ERE) de extinción da compañía afectará a 355 traballadores. A maior parte desas baixas, 205, corresponde ao centro da Coruña.
Despois de dúas semanas de incerteza desde que a compañía Adecco anunciase o inicio dun expediente de redución de emprego nas cinco plataformas da súa filial no Estado español, esta semana a empresa comunicou finalmente aos sindicatos o número de postos de traballo afectados en Galiza.
Serán 205 en total, dos 950 que conforman o persoal, dedicada a atender o servizo 1004 de información ao cliente de Movistar.
Este ERE responde a unha clara estratexia de deslocalización que pasa por desmantelar o centro de Galicia e cubrir o 1004 desde Bucaramanga, en Colombia, onde xa comezaron a atender as chamadas.
Na última década os centros de atención á clientela na Galiza foron pechando en canto as empresas centralizaron o servizo en grandes centros de traballo. Desde o estoupido da crise, as grandes empresas incrementaron a deslocalización dos servizos de atención cara a terceiros países. En Galiza pasaron de 7433 postos de traballo en 2010 a 5393 en 2012.
No noso caso, esta deslocalización agravouse polo uso exclusivo do castelán nas relacións comerciais e a exclusión e mesmo prohibición de uso do galego ás traballadoras e traballadoras, sen opción mínima de escolleren as usuarias ou usuarios.
Pecharon centros de traballo na Galiza e o emprego foi levado a outras partes do Estado. Entre o ano 2010 e 2012 destruíronse máis de 2040 postos de traballo e 100.000 galegos e galegas foron obrigados a emigrar pola perda de emprego na nosa terra.
Segundo sinalou o presidente da Mesa pola Normalización Lingüística, Marcos Maceira, “destrúese emprego e o noso idioma perde un espazo común de grande importancia, o da relación entre nós e as empresas. Ao mesmo tempo vulnérase o dereito de sermos atendidos/as e entendidos/as na nosa lingua, que estas empresas ignoran”.
Nas concentración convocadas hoxe polas traballadoras e traballadores de Extel na Coruña, participou a responsábel da Mesa pola Normalización Lingüística na Coruña, Celia Armas, que reivindicou a relación entre o uso da lingua e o emprego na comarca afirmando que “ao solicitarmos ser atendidos e atendidas en galego polas grandes empresas podemos recuperar o perdido. Temos dereito a falar a nosa lingua en todos os ámbitos da nosa vida. En galego, creamos emprego en Galiza”.
IMG-20160929-WA0002 

O Apego pola lingua chega ao medio millón de habitantes

O programa cooperativo Apego conta con máis eco. Once novos concellos adheríronse á iniciativa, que xa chega a 23 municipios e a máis de medio millón de persoas.

Socializar en galego a infancia é posíbel co programa Apego, unha iniciativa que atinxe o medio millón de habitantes. Despois de que en 2015 A Baña, Carballo, Carnota, Narón, Negreira, Ferrol, Ourense, Pontevedra, Redondela, Rois, Santiago e Vigo se sumaran ao programa, en primavera de 2016 fixérono, grazas ao impulso inicial da Coordinadora de Traballadores/as de Normalización da Lingua (CTNL), os concellos de A Coruña, Ames, Mazaricos, Moaña, Muros, Oleiros, Ponteceso, Rianxo, Ribadeo, Teo e Vimianzo.
Deste xeito, ábrense as posibilidades de que as familias poidan incorporar o galego á crianza dos seus fillos e fillas. O programa incorporou máis recursos ás accións que vén realizando desde o pasado ano. Con dous novos vídeos, os servizos de normalización transmiten os obxectivos do proxecto, o seu funcionamento e divulgan ferramentas útiles para incorporar o galego na crianza dos rapaces e das rapazas.
Aliás, as persoas usuarias de Apego teñen á súa disposición unha caixa con información e recursos en galego; propostas de achegamento dos nenos e das nenas á lingua e á cultura galega con naturalidade desde as primeiras idades e convocatorias de actividades.

O Colexio de Xornalistas pídelle a El Mundo que non utilice Guinzo de Limia, Pollo ou Las Nieves

Tamén lle pide ao resto de medios de comunicación presentes en Galicia que usen en todo caso os topónimos galegos na súa forma oficial.

O Colexio Profesional de  Xornalistas de Galicia (CPXG) pediulle ao xornal El Mundo que non volva deturpar os topónimos oficiais de Galicia. Unha petición que chega logo da publicación, o luns 26 de setembro, dunha peza informativa sobre os resultados das eleccións, na que se recollía unha serie de topónimos deturpados.
Viñeta humorística sobre a deturpación de topónimos
Viñeta humorística sobre a deturpación de topónimos | Fonte: Campaña en Twitter
A Xunta de Goberno deste ente lembra que a lei 3/1983 de Normalización Lingüística, no seu artigo 10, establece que "os topónimos de Galicia terán como única forma oficial a galega". “Tendo en conta que lle corresponde á Xunta de Galicia determinar os nomes oficiais dos concellos, núcleos de poboación e demais topónimos, as denominacións na lingua autóctona son as únicas legais a todos os efectos”, apunta nun comunicado.

O Colexio de Xornalistas é consciente de que esta norma está destinada á administración pública, mais semella coherente que os topónimos oficiais sexan usados de forma xeralizada, cando menos por aqueles medios presentes na Comunidade Autónoma Gallega.
O Libro de estilo de El Mundo establece que "os nomes de poboacións de España [...] escribiranse en castelán, incluídas as poboacións daquelas comunidades autónomas con outras linguas oficiais, sempre e cando esta denominación estea acreditada historicamente”. Sen embargo, destaca que “resulta imposíbel considerar acreditadas historicamente" denominacións como "Guinzo de Limia", "Pollo" ou "Nieves".

Esta non é a primeira vez que o Colexio de Xornalistas tense que pronunciar diante da insistencia dalgúns medios que tenden a castelanizar os topónimos galegos. Por iso, o Colexio de Xornalistas chama a El Mundo e ao resto de medios de comunicación presentes en Galicia a usar en todo caso os topónimos galegos na súa forma oficial, en lingua galega, que é aquela fixada pola Xunta de Galicia.

xoves, 29 de setembro de 2016

A CRUE chega a un preacordo co Ministerio para que os títulos 'pre-Bolonia' se impartan en catro anos

O Goberno regulará a 'reválida' de Bacharelato de 0 a 10 puntos, deixando liberdade ás universidades no tramo de 10 a 14

A Conferencia de Reitores das Universidades Españolas (CRUE) e o Ministerio de Educación, Cultura e Deporte alcanzaron un preacordo polo que a maioría das carreiras existentes en mapa de titulacións se impartirían en catro anos.
Segundo desvelou en rolda de prensa o presidente da CRUE, Segundo Píriz, esta medida afectaría a todos os títulos 'pre-Bolonia', é dicir, aqueles que existían antes da adaptación ao Espazo Europeo de Educación Superior (Dereito, Bioloxía, Física, etc), ademais dos graos da rama biomédica (salvo aqueles con regulación propia, como Medicina ou Veterinaria) e as enxeñarías.
A maiores daríase "liberdade" ás universidades para crear títulos novos de tres anos de impartición, como permite o decreto 3 +2, cun carácter "máis aplicado" e dedicados a unha modalidade formativa máis rápida.
O presidente da CRUE insistiu, ao respecto, da importancia de que exista unha "diferenciación" entre as titulacións de tres e catro anos, recordando que o propio ministro de Educación en funcións, Íñigo Méndez de Vigo, rexeitaba nunha entrevista a Europa Press que os graos universitarios poidan estudarse en tres exercicios académicos se antes se impartían en catro ou cinco.
Neste sentido, Píriz argumentou que antes de Bolonia o 55 por cento dos títulos se impartían en cinco e o 45 por cento en tres anos, polo que reducilos a tres resultaría "paradoxal".
Así mesmo, destacou que só o 20 por cento dos estudantes que rematan a súa carreira optan por cursar un master, por falta de bolsas, polos elevados prezos públicos ou por que non sente a necesidade de conseguilo para acceder ao mercado laboral.
Este principio de acordo alcanzouse no marco da comisión mixta entre a Crue e o propio Ministerio creada para intentar "poñer orde" na duración de títulos tras a preocupación xerada polo decreto 3 +2, co fin de dar unha "coherencia" ao sistema de educación superior.
O presidente da CRUE insistiu en que esta regulación debe realizarse a través de "orde ministerial" e destacou que tanto o Goberno como as universidades traballan "nesa liña".
PIDEN "AXILIDADE" Ao MINISTERIO
Píriz realizou estas declaracións tras a celebración da asemblea da CRUE en Santiago de Compostela, acompañado do reitor da USC, Juan Viaño.
Durante o encontro, a asemblea acordou solicitar ao Goberno que sexa áxil" nesta cuestión ante a necesidade de chegar a un acordo "rápido" sobre a ordenación de estudios de grao. "O factor tempo nesta ecuación é fundamental, porque se isto non se resolve xa temos un problema".
Así, destacou que sentir xeneral da asemblea" é avanzar "con esta filosofía" sobre a duración das titulacións, que considera "un acordo de mínimos razoable", e que solicitará "celeridade" ao Ministerio para que esa idea "poida cristalizar o antes posible e ter unha orde que regule isto".
PROBA DE ACCESO UNIVERSIDADE
O segundo tema que abordou a asemblea da CRUE en Compostela refírese ás novas probas de acceso á universidade que substituirán á selectividade.
En concreto, o Ministerio de Educación encargaríase da coordinación da proba correspondente á puntuación de 0 a 10 (a coñecida como 'reválida' de Bacharelato) e cada CCAA realizará o seu exame baseándose nuns criterios xerais para todo o territorio nacional.
A "discusión", engadiu, está na cualificación correspondente no tramo de 10 a 14, pois o Goberno deixa liberdade a cada universidade para que regule o seu modo, o que podería rematar co chamado 'distrito único'.
Este tema xerou "preocupación" entre os reitores das universidades, aínda que o presidente da CRUE destacou que sentir xeneral" das universidades é traballar "para que non rompa o distrito único" e realizar "un esforzo de coordinación" para que "un estudante que se examine en Galicia poida estudar na Autónoma de Madrid".
Por iso, pedirase ao Ministerio que regule ata onde poida e trasladarase á sectorial de Estudantes da CRUE que traballe nun sistema "o máis parecido posible" ao actual respecto á cualificación do tramo de 10 a 14, que ata agora se realizaba mediante unha fase específica que permitía sumar puntos (ata 14) baseándose nunhas táboas de ponderación.
O presidente da CRUE sinalou, ademais, que o Goberno central se comprometeu a sacar unha orde antes do 30 de novembro que desenvolva o Real Decreto no que se fala dos exames finais de Bacharelato.
Finalmente, quixo trasladar unha "mensaxe de tranquilidade e certeza" aos "miles estudantes, profesores e familias", convencido de que "pronto" haberá "unha solución" para clarificar o acceso á universidade no curso 2017-2018.

O Premio ao Mellor Proxecto Universitario con Licenza Libre entra na súa fase final

O vindeiro día 2 de outubro péchase o prazo para inscribirse no Premio ao Mellor Proxecto Universitario con Licenza Libre, promovido pola AMTEGA, ao que pode optar calquera estudante do Sistema Universitario Galego que teña defendido o seu Proxecto de Fin de Carreira, Traballo de Fin de Grao ou Traballo de Fin de Mestrado cunha nota mínima de 5.0, nalgunha das convocatorias do ano académico 2015-2016, sempre que o proxecto teña unha licenza libre.
Unha vez analizados e avaliados os proxectos presentados, elixiranse os finalistas que participarán no acto, que terá lugar o día 21 de outubro no auditorio da Biblioteca da Cidade da Cultura, en Santiago de Compostela. Nesta xornada os finalistas presentarán o seu proxecto diante do xurado que, posteriormente, emitirá a súa resolución. Ao remate do acto entregaranse os galardóns, cunha dotación económica de 1.500€ e 750€ para o primeiro e segundo respectivamente.

Materiais de apoio para os aspirantes

Este edición conta con algunhas novidades como a posta á disposición dos aspirantes dunha serie de materiais de apoio, a través da wiki do portal Mancomún sobre diferentes aspectos a ter en conta nos proxectos de software libre, como o correcto licenciamento do proxecto ou as ferramentas que debería ter un proxecto de software libre para facilitar a creación dunha comunidade ao seu redor, como poden ser listas de correo, un repositorio público co código fonte

Entrevistas aos gañadores doutras edicións

Como aliciente para a participación na convocatoria, a Oficina de Software Libre da AMTEGA vén publicando no último mes unha serie de entrevistas a galardoados de anteriores edicións, dispoñibles na páxina do premio. Nesta sección 2 gañadoras e 4 gañadores contan de primeira man o que supuxo para eles este premio, a influencia que puido ter na súa traxectoria xa profesional, se segue ligada dalgún xeito ao software libre, e mesmo achegan diferentes recomendacións ás alumnas e alumnos que vaian facer o seu proxecto de fin de carreira.
Os entrevistados coinciden en destacar aspectos como a posibilidade de que o seu esforzo e traballo poida servir para alguén máis; as posibles portas laborais que abre contar cun repositorio aberto onde as empresas poidan ver directamente o teu traballo; a posibilidade de colaborar con outros proxectos libres e aprender do traballo en comunidade; ou simplemente unha forma de amosar interese polo coñecemento e por compartilo e o estímulo á curiosidade e a aprendizaxe autónoma.

Galchimia, química orgánica con acento galego

A compañía nada na USC cumpre quince anos como vangarda da investigación química en Galicia.

A traxectoria de Galchimia é a demostración palpábel de que o soño dos emprendedores se pode facer realidade, iso si: con moito esforzo detrás e coas ideas moi claras para converter a aposta pola innovación e a internacionalización nun seguro fronte aos vaivéns do mercado. A empresa, que naceu fai máis de quince anos como idea de dous estudantes de Química Orgánica da Universidade de Santiago (USC), Carme Pampín e Jacobo Cruces, acabou consolidada despois do seu nacemento como spin-off.
Pampín, actual CEO de Galchimia, lembra que a empresa é un produto dunha das primeiras ideas desenvolvidas ao abeiro do programa pioneiro de emprendemento da USC. “O proxecto gustou na Universidade e aos poucos empezamos a facer un plan de negocio, coa innovación e a internacionalización como bandeiras desde un principio. Uninova axudounos a realizar o plan e, posteriormente, Unirisco achegou parte do financiamento”, explica Pampín, quen indica que a empresa se foi adaptando ás necesidades do mercado e rematou por adoptar un modelo de funcionamento que segue sendo a súa principal fonte de traballo ata hoxe. Consiste en realizar investigación baixo contrato (outsourcing) para a industria farmaceútica. “O noso modelo baséase en facer I+D para terceiros”, conclúe Pampín.
Hoxe en día Galchimia ostenta o liderado español no campo da Química Orgánica Sintética. Ademais de traballar actualmente e de realizar investigación para distintas compañías farmacéuticas e biotecnolóxicas de primeiro nivel, conta cun catálogo de máis  de 200 produtos que a propia compañía vende a través da súa páxina web. Nos últimos anos Latinoamérica pasou a ser nun mercado importante para a compañía, aínda que un 75% dos seus ingresos aínda depende da liña de investigación baixo contrato. Galchimia conta agora cun persoal de 30 traballadores e en 2015 a súa facturación alcanzou os 1,8 millóns de euros.
Galchimia conta con 30 empregados e factura 1,8 millóns de euros
A innovación segue a ser o sinal de identidade de Galchimia xa que os encargos dos clientes adoitan consistir na xeración de novas moléculas. Para ‘inventalas‘ é necesario realizar un complexo estudo previo e ver se é factible seguir a dar pasos para culminar o proceso. A empresa asentada no Pino, preto de Santiago, segue a buscar novas vías para diversificar o seu negocio e xerar licenzas de produtos propios. Ademais,  mantén proxectos de colaboración con outras empresas tanto do exterior como galegas dentro de programas de apoio á investigación como Horizonte 2020, Interconecta, Madame Curie e Conecta Peme.
Co paso dos anos Galchimia converteuse na marca de referencia do sector químico en Galicia. Pampín destaca que ao longo destes anos se foi consolidando na comunidade autónoma un ‘ecosistema interesante‘ de empresas dentro da rama das Ciencias da Vida que fai posible que Galchimia poida colaborar con outras empresas galegas no terreo da I+D. Nesta liña hai que  destacar especialmente o proxecto ONCOGALFARMA, desenvolvido xunto ás empresas AMSlab e Oncostellae, dentro do programa Conecta Peme, para investigar terapias complementarias no tratamento do cancro.
A compañía nada no seo da USC mantén desde o principio a súa aposta polos recursos humanos galegos e preto do 90% do seu persoal procede dalgunha das tres universidades galegas. E ten unha política de baixa rotación dos traballadores e pola súa vinculación co proxecto. A crise económica tamén afectou a Galchimia, especialmente pola súa dependencia da industria farmacéutica. Pampín sinala que a vocación internacional de Galchimia e a súa aposta por desenvolverse noutros sectores, como a agroquímica, foron dous dos factores que axudaron á empresa para superar a crise, que foi especialmente dura no ano 2013.

Humanidades obrigatorias

A sociedade debe elixir entre educar para a democracia ou para a rendibilidade.

Non debería expedirse unha titulación universitaria sen un ano de formación humanística. A situación, con todo, é a oposta: existe un Grao en Humanidades con problemas para sobrevivir e separado do resto de titulacións. Para asegurar a súa supervivencia, a Universidade da Coruña  (UDC) fíxoo semipresencial, de dobre titulación (con Información e Documentación), e incluíu cursos do grao de Turismo. Trátase de medidas sintomáticas da crise global da educación que determina as actitudes dos responsables políticos e os administradores da universidade. Eles teñen o poder para cambiar o status quo pero son remisos a facelo, ben porque non comprenden as implicacións das súas decisións, ben porque non entenden que outras posibilidades para o ensino e a aprendizaxe poden, e deben, existir.
No seu libro Sen fins de lucro. Por que a democracia necesita as Humanidades, Martha Nussbaum argumenta que as crises máis urxentes son a ambiental e a educativa. Preocúpalle especialmente a segunda, pois mentres os efectos do cambio climático saltan á vista e existe unha fronte global de oposición á deriva da destrución do planeta, a desaparición da formación humanística erosiona de maneira silenciosa e paulatina os fundamentos da sociedade. Ela sinala que a elección á que nos enfronta a crise das Humanidades é entre unha educación para a sociedade ou unha preparación para a rendibilidade.
A desaparición da formación humanística erosiona de maneira silenciosa e paulatina os fundamentos da sociedade
Tomemos o exemplo mencionado para entender como esta crise materialízase en políticas concretas e como podería ser diferente. O erro da UDC non foi cambiar o anticuado currículo da titulación, senón a dirección do cambio e as xustificacións ofrecidas. Aducindo que o grao terá máis saídas reduciron presencialidad e unírono con outras disciplinas e Turismo —algo previsible dentro da lóxica da rendibilidade, por aquilo de que é o sector que máis achega ao PIB nacional—. O seu erro foi dobre: por unha banda, querendo defender as Humanidades da súa desaparición atacáronas; por outro, manexan unha identidade colectiva equivocada da adolescencia tardía.
A cuestión ideolóxica primeiro: nas súas accións e xustificacións, o claustro profesoral que decidiu reformar o grao operou nun taboleiro que dá vantaxe aos estudos universitarios de formación profesional sobre os humanísticos. Ao tentar defender as Humanidades no espazo dialéctico da lóxica mercantil atacáronas, acelerando a súa desaparición como estudo regrado. É dicir, definir as Humanidades como saberes que tamén ofrecen traballo reforza a visión mercantilista da universidade para a cal sobran. Que se debería facer? Deberían cambiar o espazo dialéctico no que operan. Deberían defender as Humanidades desde as súas propias tradicións e termos, mostrando o seu indispensabilidad para entender a outros desde as súas linguas, culturas e cosmovisións; para promover a igualdade e a xustiza social; para manexar crítica e loxicamente información complexa e contraditoria; para ser capaces de considerar unha cuestión desde múltiples perspectivas; para pensar creativamente; para a convivencia democrática; para a comprensión das forzas históricas que constrúen a realidade; e para aprender, entender e moverse con soltura no conxunto das mellores respostas que a humanidade deu ás súas grandes preguntas. Desta maneira, non só desprazasen o espazo dialéctico da discusión, resemantizando as nocións de educación e universidade; ademais, atraesen a máis estudantes que dicíndolles que entre os cursos sobre os tipos de edificacións que poden obter o certificado de Casa de Turismo Rural e os cursos sobre diferentes tipos de turisteo e turistas na Costa do Sol lerán a Nietzsche e verán algún cadro de Caravaggio.
De todos os xeitos, se queremos abordar a crise global que sinala Nussbaum, un ano de formación humanística debería ser obrigatoria para obter unha titulación universitaria. Parece fácil poñerse de acordo en que ninguén debería graduarse, na disciplina que fose, sen antes educarse; e en que esta función xa non a cumpre satisfactoriamente o bacharelato, ben pola complexidade e globalización do mundo actual, ben polos baixos resultados de España nos informes PISA. Como sabemos, actualmente os graos preparan para exercer unha profesión. É comprensible: ninguén desexa contratar un arquitecto que non saiba de arquitectura. Pero iso non debería ser todo. A preparación para exercer unha profesión debe ir acompañada dunha preparación para a cidadanía democrática e dunha formación esencial na historia da expresión humana e do que significa ser humano. A universidade debe cumprir a súa verdadeira función desde a Ilustración: cultivar as facultades de pensamento e imaxinación que nos fan humanos e que fan que as nosas relacións sexan relacións humanas ricas, e non meramente de uso e manipulación.
En Estados Unidos todos os alumnos están obrigados a tomar cursos de escritura e lectura crítica
Existen modelos que entenden o valor das humanidades e protéxenas: en Estados Unidos, por exemplo, todos os alumnos están obrigados a tomar cursos de escritura e lectura crítica, así como de Great Books. Tamén a elite entende o valor das humanidades sen necesidade de explicacións: cando, recentemente, Marco Rubio, senador do partido republicano estadounidense, afirmou que a sociedade necesitaba máis fontaneiros e menos filósofos, non se refería co sintagma “a sociedade” aos seus fillos, que lerán a Homero nas mellores universidades do país. Hai aquí, finalmente, unha cuestión de clase: en España fíxose crer ás clases media e baixa que existe unha correlación entre o tipo de estudos realizados e a posibilidade de atopar unha ocupación laboral. Con todo, nun país onde máis da metade dos menores de 35 anos non atopa emprego a pesar das súas múltiples titulacións esta crenza desaparecerá se non o fixo xa. A estatística mostra que ter ou non traballo non é unha cuestión primordialmente de tipo de estudos cursado, senón de liñaxe. Como foi sempre.
Xogámonos moito. Como sociedade, debemos escoller entre educar para a democracia ou para a rendibilidade; entre unha educación que cultive e prepare futuros cidadáns ou unha universidade que produza empregados. Para iso primeiro debemos saber se sentimos responsables de asegurar que a educación que reciben os nosos fillos serve aos propósitos e a natureza da nosa sociedade e á súa formación como individuos con criterio e capacidade expresiva, ou se preferimos que os nosos fillos sirvan para aumentar a plusvalía dalgunha empresa. A prevalencia dunha ou outra opción definirá a universidade do futuro.

Juan Escourido é profesor asistente na Universidade de Carolina do Leste

Encontros físicos para tempos virtuais

As propostas vencelladas á Cultura Dixital marcan a axenda do outono. 
Galicia ferve este outono de cultura dixital e de encontros vencellados ás novas tecnoloxías. Encontros e foros que comezan a súa andaina como o Coruña Dixital ou o Tek-Fest de Pontevedra coinciden en poucos días coa consolidación de iniciativas como o Galicia Maker Faire. Aos poucos, comezan a se multiplicar e a abrir a novos públicos estes movementos que lle amosan á sociedade xeitos alternativos de facer. Repasamos o seu panorama na nosa serie.
 Participar, aprender, crear, colaborar ou compartir coñecemento son algúns dos eixes que definen iniciativas que conectan, desde diferentes ámbitos, as novas tecnoloxías coa innovación social. Neste outono boa parte das cidades do Eixo Atlántico galego contan con cadanseu evento arredor deste tipo de propostas. Coruña Dixital, o Tek-Fest de Pontevedra e o Galicia Maker Faire, unha evolución da Mini Maker Faire Compostela do pasado ano, marcan a axenda do outono. A resumir as tendencias que se dan cita nestes encontros, Sergio Lago, coordinador de Coruña Dixital apunta que "hai determinadas prácticas culturais moi vencelladas ás novas tecnoloxías e conectadas coas lóxicas da rede nas que a xente participa, non a procurar unha oferta que consumir, senón coa idea de se xuntar e experimentar. Moitas veces o fío que conecta estas iniciativas é que son moi colaborativas e teñen tamén unha lóxica de código aberto de compartir ese coñecemento para todos poidan aprender e experimentar".

O mapa da Coruña Dixital
Encol do proxecto da Coruña Lago, sinala que "é un programa promovido pola Concellaría de Culturas, Deporte e Coñecemento que busca conectar xentes que están a traballar e desenvolver proxectos no eido da cultura dixital, e estender estas prácticas na cidade da Coruña e na sociedade en xeral". Neste sentido, unha das primeiras accións do seu equipo foi "mapear e diagnosticar a situación da cidade. Detectamos que había colectivos que levaban bastante tempo a traballar e mesmo que eran referentes a nivel galego. Está Bricolabs, o máis antigo colectivo maker do país, coa sala Domus como primeiro espazo dedicado a esta actividade con apoio institucional, ou o proxecto Escornabot no campo da robótica educativa de código aberto". Canda a eles, o Grupo de Programadores e Usuarios de Linux, a Facultade de Comunicación, colectivos de bloggers e desenvolvedores ou os encontros Betabeers Galicia fan parte do programa. Como primeiro paso, o pasado 13 de setembro desenvolveuse un encontro que "tentaba contextualizar estes movementos, coñecer exemplos prácticos e ver como se traducen estas iniciativas en aplicacións moi directas, como poden ser ferramentas para a educación ou a creación próteses mediante impresión 3D" explica o coordinador. O emprego de ferramentas da rede para crear arquivos colectivos, iniciativas de programación e laboratorios abertos ou proxectos tecnolóxicos sociocomunitarios son algunhas das cuestións que se abordaron nesta xornada.

Experimentación e creación
Logo do evento de presentación, Coruña Dixital continúa as súas propostas cunha serie de obradoiros e actividades procuran formar os asistentes ao tempo que xeran novos contidos. Así, ao longo deste outono realizaranse propostas como un Hackatiño de datos (22 e 23 de outubro), que explorará as posibilidades que achega desenvolver aplicacións de xeito colectivo nun curto espazo de tempo a partir dos datos que comunidades locais e colectivos dispoñibilizan de xeito aberto. Con este sistema téñense desenvolvido sistemas sociais para compartir bicicletas, mapas sobre accesibilidade urbana ou aplicacións que informan do emprego real que se lles dá aos impostos. Outras propostas que se inclúen no programa traballan en como crear vídeos de xeito participativo, unha introdución ao prototipado e á produción a partir de tecnoloxías libres ou nas maneiras de facilitar o acceso a arquivos audiovisuais abertos. O programa inclúe tamén un Popathon, un encontro que procura xerar narrativas sobre as cidades a partir das novas tecnoloxías. A integración de vídeos, mensaxes de redes sociais, imaxes e interactividade convídanos a coñecer os nosos contornos de xeitos diferentes e imaxinativos.

Encontro aberto
A propia filosofía do evento aposta pola colaboración e conta con diferentes colectivos e iniciativas que, a nivel local ou galego, traballan nos diferentes ámbitos. O programa inclúe dinámicas de participación para que desde a propia sociedade local se defina o futuro do proxecto. Nun primeiro encontro, tamén o pasado día 13, "buscamos un formato aberto a xogar coa idea de deseñar os proxectos que se poderían aplicar neste programa para mais adiante. A idea é xuntar intereses e mesturar perfís como a innovación 3D, o traballo dos mestres ou xente de colectivos que lles poderían dar moito uso a estas practicas para amosar o seu traballo" explica Lago.

Pensar e aprender: Tek-fest
Outra grande cita destas datas é o Tek-Fest de Pontevedra. Este Festival presenta entre o 27 de setembro e o 1 de outubro algunhas das novas tecnoloxías que poden modificar a nosa vida apoucos anos vista. Segundo resume Diego Parajó, coordinador da proposta, o evento "é basicamente un encontro. Desde o seu concepto inicial queríamos xuntar nunha cidade coma Pontevedra xente que está dedicada a temas de innovación e tecnoloxía. Sobre todo estamos orientados ao que se chama tecnoloxía de tendencia, cuestións que pode ser que agora mesmo non son as máis populares que si o serán a uns anos vista". Canda a isto, o enfoque académico e formativo é a outra característica principal deste evento internacional. "Queremos funcionar como se fose unha quedada, incidir no aspecto formativo e que a xente se xunte e poida pasar uns días tranquila a investigar algo". Como obxectivos destacados, o festival quere "crear contidos e novos espazos de valor nestes ámbitos" ao tempo que se achegan "reflexións sobre o impacto que as tecnoloxías van ter nas nosas vidas e como definirán a sociedade do futuro".

A alternativa
De cara a planificar o Tek-Fest a organización desenvolveu unha análise do tipo de eventos vencellados á tecnoloxía que existían no país. "Vimos que hai moitos diferentes, algúns para establecer redes de traballo, outros de tipo feira máis orientados a amosar estas tecnoloxías, pero non atopamos ningún que se centrase na experimentación e no traballo". Como exemplo desta liña apunta o evento Exploradores, que Toño Cabanelas, director de contidos do Tek-Fest, coordinou no marco do Festival Sinsal de 2014. "De alí saiu unha curtametraxe de realidade virtual que está a moverse por todo o mundo", explica Parajó. Do mesmo xeito, o festival de Pontevedra procura "un proceso de aprendizaxe orientado ao traballo de experimentación. Non só que alguén fale sobre unha tecnoloxía, senón experimentala, trastear e investigar as súas posibilidades". Para isto, contarán coa presenza de destacados especialistas en diferentes ámbitos, como Pedro Medina, Javier Maseda, Miguel Espada de Espada y Santacruz, José Manuel Costa, Jimena Merino ou Javier Noguerol entre outros, que abordarán desde os proxectos de cidades dixitais ata o emprego de novas tecnoloxías na educación ou na creación artística.

VR e Big Data
A aposta deste ano céntrase na realidade virtual (VR) e mais na análise de big data a través de mapas. No caso das xa famosas gafas electrónicas "trátase dunha tecnoloxía de tendencia que supón unha das grandes apostas das marcas de consumo. Nestes momentos hai unha integración de software que permite un maior desenvolvemento e fálase moito dela". Demostracións e un obradoiro de varios días que abordará xeitos de crear contidos para estes sistemas centran as actividades nesta liña. En paralelo, a importancia que ten no programa a cartografía "é unha aposta da dirección do proxecto. Agora mesmo non é algo tan masivo como a realidade virtual, non está tan presente nos medios, pero vai estoupar claramente nun par de anos e queremos facilitar o acceso". Estas ferramentas "van mudar o xeito no que se fai o xornalismo e facilitarán que nas cidades se tomen decisións en tempo real sobre temas como a xestión de residuos, a contaminación ou o tráfico".

Makers
Estes dous encontros coinciden coa celebración, os días 1 e 2 de outubro en Compostela, da Galicia Maker Faire, un grande evento no que a xente que gusta de inventar, reparar e crear trebellos de todo tipo se darán cita. O evento supón a maior expresión do noso país da cultura maker, unha serie de iniciativas que se caracterizan por apostar polo desenvolvemento, construción e modificación de tecnoloxías, en xeral a incidir no traballo en equipo e na partilla de coñecemento. Logo de conseguir máis de 18.000 visitantes na súa primeira edición como Compostela Mini Maker Faire, o evento medrou espectacularmente para súa segunda edición e presenta un ambicioso programa.

Apoios e coordinación
Unha peculiaridade destes eventos é o feito contaren con apoios importantes por parte dos respectivos concellos."Coruña Dixital é un programa que se promove directamente desde a Concellaría de Cultura e Coñecemento, onde hai un interese por explorar estas novas prácticas. Pero vemos tamén que outras propostas están tamén a conseguir moito apoio institucional e isto é moi positivo", explica Sergio Lago. En canto á coincidencia de iniciativas que se están a dar este ano, Parajó asegura que "son complementarias, e de feito estamos a traballar en contacto". Así, el mesmo ten participado en Coruña Dixital a representar o Tek-Fest. "Nos tres casos os organizadores coñecémonos, levámonos ben e tentamos ir dialogando ao longo do proceso de deseño". Como diferenzas, apunta que "Coruña Dixital están a ver que vínculos se poden dar entre diferentes comunidades vencelladas a estas cuestión na cidade mais no contorno. No Tek-Fest imos máis na liña da formación e a Maker Faire funciona como un encontro internacional de mostra que tamén permite experimentar, probar e aprender".

Spin2016 arranca este xoves en Santiago con máis de 3.000 inscritos e 70 relatores "na maior cita" do emprendemento

A "maior cita" do emprendemento universitario en España e Iberoamérica arranca este xoves en Santiago de Compostela da man de 'Spin2016', un evento que levará á Cidade da Cultura a varios miles de persoas e busca poñer en contacto investigadores, estudantes, investidores e empresarios de ata 20 países para impulsar o desenvolvemento de proxectos novidosos nacidos no ámbito da educación superior.

A "maior cita" do emprendemento universitario en España e Iberoamérica arranca este xoves en Santiago de Compostela da man de 'Spin2016', un evento que levará á Cidade da Cultura a varios miles de persoas e busca poñer en contacto investigadores, estudantes, investidores e empresarios de ata 20 países para impulsar o desenvolvemento de proxectos novidosos nacidos no ámbito da educación superior.
Tras pasar por Madrid e Cidade de México, a capital galega acollerá a terceira edición desta iniciativa impulsada por RedEmprendia, coorganizada con Banco Santander (a través de Santander Universidades), a Universidade de Santiago de Compostela, a Xunta de Galicia e o apoio de máis de medio centenar de organizacións públicas e privadas, como Google, a Fundación Paideia ou Estrella Galicia.
O director xeral de RedEmprendia, Senén Barro, debullou as principais cifras deste evento nun almorzo informativo celebrado este martes en Santiago de Compostela, coa presenza da directora xerente da Fundación Cidade da Cultura de Galicia, Beatriz González Loroño e o reitor da USC, Juan Viaño,
"Non só é o evento -de emprendimiento- máis importante, é o maior", destacou Barro. Deste modo, serán máis de 3.000 inscritos e máis de 70 personalidades do ámbito científico, da empresa, ou da cultura, entre outros, que compartirán a súa traxectoria vital e profesional en diferentes relatorios, talleres, seminarios e espazos de diálogo dedicados aos mozos emprendedores.
Entre eles figuran o compositor Gustavo Santaolalla, o chef Joan Roca, exseleccionador Vicente del Bosque, o director José Luis Cuerda, o paleontólogo Juan Luis Arsuaga, a fundadora de Laboratoria, Mariana Costa, ou a candidata ao premio Nobel da Paz, Sakena Yacoobi, directora dunha ONG destinada a mulleres que ofrece formación como profesoras a miles de persoas en Afganistán e Paquistán.
Senén Barro tamén destacou os máis dun millar de universitarios que presentaron a súa candidatura aos programas de apoio ao emprendimiento que se desenvolven en Spin2016.
Un total de 15 empresas foron seleccionadas para participar no foro de inversión 'SmartMoney4Stars', cun programa de aceleración intensivo con expertos e mentores que os orientarán para convencer os 60 investidores internacionais ante os que exporán as súas ideas.
O segundo é 'Model2Market', no que 30 proxectos finalistas asistirán a un programa de formación impartido polo prestixioso 'IC2 Institute da Universidade de Texas at Austin' que será clave para perfeccionar as súas propostas e gañar un lugar na Pitch Competition que se celebrará o 1 de outubro na Cidade da Cultura de Galicia. Estes competirán por premios valorados en 100.000 euros.
PROXECTOS DE "ÉXITO"
Entre os sectores que máis presencia teñen, destacan as TIC, a Ciencia e Tecnoloxía da Saúde ou os sectores enerxéticos e das renovables, ademais de que a organización quixo facer "énfase" nas industrias culturais e a creatividade.
Barro destacou, ademais, que "a maior parte" dos proxectos seleccionados nesta cita, ligados a modelos de negocio ou empresas, alcanzan o "éxito" e "seguen vivos" en ao actualidade.
Ademais, o programa de Spin2016 inclúe outro tipo de actividades como actuacións musicais, 30 stands, máis de 1.500 prazas de seminarios e talleres, e o 'Spinway', iniciativa que xa empezou esta semana na que 10 equipos internacionais de novos desenvolverán ideas de negocio mentres percorren os 100 últimos quilómetros do Camiño de Santiago.
Pola súa banda, o reitor da USC, Juan Viaño, reivindicou a importancia da "transferencia de coñecemento" como o terceiro piar da misión da universidade, e que "se enmarca" na celebración de Spin2016, desexando o "éxito" a todas as iniciativas emprendedoras.
Tamén recordou que Santiago acollerá este mércores a celebración da asemblea da CRUE, con preto de 50 reitores, coincidindo coa celebración de Spin2016.
INAUGURACIÓN
Spin2016 celebrarase entre o 29 de setembro ao 1 de outubro na Cidade dá Cultura de Galicia, en Santiago de Compostela. O presidente da Xunta de Galicia, Alberto Núñez Feijóo, presidirá a inauguración, acompañado pola secretaria xeral Iberoamericana, Rebeca Grynspan, o secretario xeral da Organización de Estados Iberoamericanos para a Educación, a Ciencia e a Cultura, Paulo Speller, o presidente de RedEmprendia e reitor da Universidade de São Paulo, Marco António Zago e o vicepresidente e conselleiro executivo de Banco Santander, Rodrigo Echenique.

O abandono escolar galego volve achegarse á media da UE tras afastarse antes da crise

O abandono escolar temperán, comunmente coñecido como "fracaso escolar", é un dos principais indicadores que as diversas institucións públicas adoitan abordar como mostra da marcha do sistema educativo en xeral. No caso de Galicia, a Xunta vén destacando o descenso deste indicador ano tras ano e o seu mellor comportamento con relación ao resto do Estado. No entanto, durante os anos da crise económica aumentou a fenda entre o abandono escolar en Galicia a respecto da media da Unión Europea, considerada referencia neste eido. Ese alargamento da diferenza comezou a reducirse nos últimos anos mentres, non obstante, a vantaxe a respecto da media estatal cada vez é menor.
Abandono escolar na UE Segundo o anuario estatístico acabado de publicar por Eurostat, a oficina estatística da Comisión Europea, no ano 2015 o 17% da poboación galega de entre 18 e 24 anos abandonara os estudos antes de finalizar a educación secundaria obrigatoria e non seguiu, posteriormente, outros itinerarios formativos regulados. É un punto e medio menos que en 2014 e case seis puntos menos que a mediados da década anterior. Nese mesmo ano o abandono escolar temperán afectaba na media do Estado a un de cada cinco estudantes, mentres que no conxunto da UE descendía ata o 11%.

Nos anos da 'bonanza económica', con boas ratios de emprego xuvenil, o abandono escolar temperán achegouse ao 26% en Galicia
Esta evolución supón rebaixar de xeito sostido a diferenza coa Unión Europea tras dous períodos de mal comportamento deste indicador. Durante os anos considerados de bonanza económica, no que as ratios de emprego xuvenil en Galicia eran notablemente mellores que na actualidade, a porcentaxe de persoas de 18 a 24 anos que deixaran os estudos achegouse no país ao 26%, chegando a diferenza coa UE a máis de 11,5 puntos no ano 2009. A fenda diminuiu nos dous anos seguintes pero volveu aumentar de 2011 a 2012, cando acadou 10 puntos. Dende ese ano está a descender, ata chegar aos 6 puntos de 2015.
Mentres, o abandono escolar galego segue a ser inferior ao español, aínda que a marxe é cada vez máis estreita. Ao inicio desta serie, en 2005, a taxa española situábase no 30%, case 8 puntos máis que en Galicia. No entanto, no ano 2008 a diferenza entre o comportamento do estudantado galego e a media estatal reduciuse a dous puntos e no ano 2015 ficou en tres.

A redución da marxe neste indicador entre Galicia e España débese, entre outros factores, a que a redución do abandono escolar en Galicia é constante, pero o seu ritmo é inferior ao doutros territorios da contorna. Unha das mellores mostras desta circunstancia é Portugal, que hai apenas dez anos rexistraba un fracaso escolar de case o 40%, uns 15 puntos por riba de Galicia. Unha década despois o abandono escolar temperán portugués é, malia os recortes derivados do rescate europeo, algo inferior ao 14%, o que deixa a escola do país veciño cun comportamento 3,3 puntos mellor neste eido que a escola galega.

mércores, 28 de setembro de 2016

As universidades públicas perden un de cada catro docentes en cinco cursos

Un informe sinala un “uso inadecuado” da figura do profesor asociado.

Menos docentes e máis precarios. Ese é o panorama laboral das universidades públicas catalás tras os tijeretazos dos últimos anos. Un informe do Observatorio do Sistema Universitario (OSU) revela que as facultades públicas han perdido case a un de cada catro profesores no últimos cinco cursos. Ademais, a temporalidade agravouse: a medida que caía o persoal estable, disparábanse os contratos temporais, un réxime que xa afecta ao 51% dos docentes. Os expertos alertan de que a contratación de persoal predoctoral e postdoctoral tamén se converteu en anecdótica.
Os persoais actuais das universidades públicas catalás pouco ou nada teñen que ver coas que poboaban as aulas 10 anos atrás. Para empezar, polo número global de profesores: o persoal docente e investigador reduciuse un 23% desde 2010, último ano no que se rexistrou unha tendencia á alza. Ademais, o groso do persoal xa non é funcionario. Este grupo pasou de representar o 52% dos docentes en 2005 a ser apenas o 37% o ano pasado.
Os contratos que se converteron “case en testemuñais”, en palabras dos autores do informe, son os do persoal predoctoral e postdoctoral. As incorporacións de persoal axudante “desapareceron” segundo o estudo e o resto de contratos predoctorales “sufriron fortes recortes”. “Algún ano non se convocaron ou as convocatorias foron practicamente simbólicas”.
Aos recortes que empezaron a executarse en 2011 sumouse a inestabilidade laboral dos contratos que se facían. A pesar de que a normativa esixe que os contratos temporais non afecten a máis do 40% do persoal total, este réxime contractual xa está implantado en máis da metade dos docentes.
Os autores do informe tamén fan súa unha queixa recorrente da Sindicatura de Conta e sinalan un “uso inadecuado” da figura do profesor asociado —un profesional en exercicio da súa especialidade, que compaxina un posto de traballo externo coa docencia a tempo parcial—. Na última década, a contratación de profesor asociado subiu case un 30% (en 2015 eran 7.161). “A contratación inadecuada de profesorado asociado é unha forma de precarización das condicións laborais porque se trata de contratos a tempo parcial, pola temporalidade dos contratos, pola falta de recoñecemento das tarefas levadas a cabo e tamén polas baixas retribucións aplicadas”, reza o informe.
Pero a precarización dos docentes universitarios non queda só no réxime contractual. O peto dos profesores tamén se viu afectados. “En termos reais [descontando a inflación], as retribucións foron á baixa desde hai 25 anos (...), de forma que se atopan a nivel dos anos 80”, apunta o estudo. Un catedrático cobraba en 1988 entre 25.000 e 30.000 euros de media, cifra que aumentou en 1991 coa reforma retributiva á alza ata 40.000 euros e que se sitúa en 2015 en preto de 80.000 euros (o que equivalería a uns 30.000 euros de 1988).

Sesenta centros galegos ofertan portugués este curso

Arredor de sesenta centros de ensino ofertan portugués neste curso, pero todo se debe ao voluntariado. A colaboración aínda está moi incipiente e o incremento do ensino do portugués lévase a cabo pola vontade do profesorado e non polo impulso da administración. “Estamos perdendo o tempo porque cun pouco de investimento en meios, no ensino regrado e formación do profesorado, en dez anos lograríamos en toda Galiza, xente formada na norma do portugués internacional coas vantaxes que hoxe se ofrecen para cidadáns con dominio do castelán, o inglés e portugués” afirma a profesora de portugués da Escola de Idiomas de Santiago Antía Cortiças.
A Lei “Paz Andrade” aprobada por unanimidade no Parlamento Galego en 2014 planifica a introdución da aprendizaxe do portugués en todos os niveis do ensino e tamén insta ao goberno galego a estreitar lazos económicos, audiovisuais e culturais cos países da lusofonía.

Carta aberta de CEAPA aos pais e nais do alumnado, ao movemento asociativo de nais e nais, aos docentes e á sociedade en xeral

Estimadas/os nais e pais, docentes, amigos e amigas:
É moi posible que xa coñezades a campaña que desde CEAPA puxemos en marcha, centrada nos denominados deberes escolares e baixo a mensaxe que podedes ver no cartel que dá imaxe á mesma: “Na Escola falta unha materia: O meu tempo libre”. Con esta carta empezamos a fase de información e sensibilización que anunciamos.
A nosa organización, do mesmo xeito que as 12.000 asociacións e as case 50 federacións e confederacións que integramos, levamos moitos anos tentando concienciar sobre o inxusto, ineficaz e contraproducente que é a existencia dos deberes escolares. Pedimos ata o cansazo sentarnos a debater sobre os tempos escolares e os métodos de ensino que necesitan e merecen os nosos fillos e fillas. Tempos e métodos que en países que conseguen mellores resultados educativos (Finlandia ou Alemaña, por exemplo) hai tempo que xa teñen adoptados e que lles permiten educar mellor, ensinar mellor e respectar á vez os dereitos dos menores. Nos seus países puxeron no centro da educación ao alumnado e iso nótase.

A pesar dese intento de abrir o debate sobre o modelo educativo, de traballar conxuntamente para cambiar “o que sempre se fixo así”, non avanzamos moito no sentido que necesitamos. É máis, no que se refire aos deberes escolares, retrocedemos e moito. Mentres que os informes internacionais, da OCDE e da OMS entre outros, e infinidade de estudos insístennos en que o noso sistema educativo está nun camiño equivocado, que máis tempo diario do alumnado a tarefas escolares non é precisamente positivo senón todo o contrario, fomos prolongando a xornada escolar total diaria do alumnado. Pouco importa se o centro educativo ten un tipo de xornada ou outra e se pasan máis ou menos tempo no centro educativo, a carga escolar que se delega na familia cos deberes non fixo máis nada que crecer. Nun modelo educativo que instrúe enténdense os deberes, nun que educa xa non encaixan.
Hoxe en día, xa é frecuente atoparnos mesmo con nenos e nenas de Educación Infantil, que teñen entre 3 e 5 anos normalmente, levando deberes para casa. Poucos, seguro que si, pero lévanos. Desde ese momento, o tempo dedicado a estes vaise incrementando e os nenos de Educación Primaria, ás súas cinco horas diarias de clase, engaden varias máis para acumular unha xornada de traballo que algúns adultos non aceptarían. Cando chegan á Educación Secundaria, se non antes, o seu tempo libre hase esfumado. Os datos dinnos que chegan a ter ata 60 horas á semana dedicadas a satisfacer as imposicións do sistema educativo. Traballan moito máis tempo que un adulto. E son menores de idade. As familias sabémolo moi ben, vemos a realidade diariamente nas nosas casas. Deberes toda a tarde e fins de semana sen saír.
Resulta demoledor comprobar como moitas persoas pensan, e afirman publicamente, que os nenos e nenas téñense que afacer sufrir desde moi pequenos para unha vida que será moi dura. En lugar de buscar a forma de preparalos para a vida respectando os seus dereitos, asumen que serán vulnerados e afanlles a que iso suceda.
Estas persoas forman parte de todos os sectores, tamén as atopamos entre as familias con certa facilidade. Pero é imprescindible facerlles ver que a sociedade non pode aceptar por máis tempo que sigan actuando coma se os menores tivesen varias vidas á súa disposición e coma se non pasase nada por malgastar a primeira. Non, a infancia e a adolescencia que non se gozan non van volver. Só teñen unha oportunidade e os adultos decidimos, de momento, quitarlla.
Pero non nos enganemos, se os deberes escolares existen é porque entre todos e todas deixamos que sigan existindo. Así que, en maior ou menor medida, ninguén está exento de responsabilidade niso. CEAPA revélase fronte a isto e animámosvos a que o cambiemos xuntos.
O pasado xoves, 22 de setembro, demos a coñecer a campaña aos medios de comunicación. A acollida mediática foi, como esperabamos e desexabamos, moi positiva e o impacto mediático foi de gran relevancia. Explicamos alí en que consiste a campaña e, mediante esta carta, pretendemos facervos chegar de forma directa en que consiste e como podedes participar nela de forma activa. É moi sinxela e foi froito de varios meses de debate no seo de CEAPA.
A campaña está vinculada a unha Web (www.educacionsindeberes.org), propiedade de CEAPA.  Na mesma podedes atopar a información básica que a xustifica e apoiar, introducindo os vosos datos, expresamente a mesma. O seu desenvolvemento ten dúas etapas claramente diferenciadas.
A primeira desenvólvese desde o día do lanzamento e durante todo o mes de outubro. Nesta fase, os nosos esforzos van centrar en dar a coñecer a campaña, sensibilizar e concienciar máis a toda a sociedade e en dar ferramentas aos pais e nais para que poidan falar cos docentes dos seus fillos e fillas para implicarlles no que expomos para a segunda fase. Desde CEAPA, así como desde as federacións e confederacións que se integran na mesma, imos realizar todo tipo de iniciativas para dialogar cos representantes do profesorado, de forma que entendan perfectamente o obxectivo da campaña e asúmana tamén como propia. Desde as asociacións falarase cos centros educativos coa mesma intención. Os pais e nais poden, por suposto, falar cos docentes cos que se relacionan. Son os nosos aliados, así que debemos tentar que comprendan e apoien a nosa actuación.
A segunda fase realizarase durante o mes de novembro e é moi sinxela. Os pais e nais debemos recuperar tempo familiar. Queremos pasar máis tempo cos nosos fillos e fillas. A sociedade afirma necesitar que iso suceda e é certo, debe suceder. A educación é moito máis que o currículo escolar. Non é suficiente con ensinarlles coñecementos e axudarlles a superar exames, debemos educarlles, transmitirlles valores e todo iso non é posible se non podemos pasar tempo con eles. Para educar ben aos nosos fillos e fillas necesitamos que nos deixen facelo, necesitamos que a escola non invada o noso espazo como o fai neste momento e que nos devolva o espazo familiar que nos arrebatou. Por iso, imos reclamar os fins de semana de novembro para poder empezar a cambiar as dinámicas. Os nosos fillos e fillas afirman que queren estar máis tempo cos seus pais e nais, pero non poden. Os deberes escolares, e outras cousas máis que tamén teremos que tentar cambiar socialmente, impídenllo. No fondo esta campaña é unha actuación máis para cambiar o modelo actual, arcaico e desacertado.
Pidamos aos docentes dos nosos fillos e fillas que durante eses fins de semana non lles manden deberes, podemos e debemos prescindir destes. Para iso, debería ser suficiente con falar con devanditos docentes e exporlles que non deben facelo porque a nosa decisión familiar é que eses fins de semana realícense actividades familiares que son incompatibles coa esixencia de realización dos deberes. Con seguridade, a inmensa maioría entenderán a nosa petición e mostraranse favorables a iso, entre outras cousas porque é o noso tempo e somos nós os que, en todo caso, deberiamos aceptar previamente que se invada. Se dicimos que non o aceptamos, ninguén ten dereito a impoñernos a súa posición porque o ámbito familiar é un ámbito privado.
Aos docentes, desde CEAPA pedímosvos que aceptedes con normalidade a petición das familias, é o seu dereito. Na maioría das ocasións nas que vos atopades ante esta situación, sen que coincida coa nosa campaña, así o facedes. Non hai motivo para negarse nunca, polo que tampouco debería existir nesta ocasión unha negativa. Agradecémosvos de antemán a vosa colaboración que, sen dúbida, producirase.
Só nalgúns casos atoparemos docentes que cuestionen a nosa autoridade como pais e nais e néguense a atender a nosa petición de que respecten o noso tempo familiar. Nesas ocasións, o que ocorrerá é que os nosos dereitos cuéstionanse e, obviamente, debemos facelos valer. En calquera caso, podemos e debemos exercer os mesmos sen necesidade de entrar en conflitos innecesarios. Pedímosvos que vos limitedes a realizar as actividades familiares, explicarlles aos vosos fillos e fillas que os deberes que lles mandaron entran en conflito coas necesidades da familia e que a vosa decisión, ante un escenario no que non é posible atendelo todo, é priorizar as actividades familiares porque son máis importantes que os deberes dese fin de semana. Será importante explicarlles que, ao ser unha decisión da súa familia e non unha negativa deles e elas á realización das tarefas, entregarase un documento explicando dita situación no seu centro e que non terá consecuencia negativa algunha. Nin pode nin debe tela. Desde CEAPA difundiremos antes de chegar ao mes de novembro un documento, a modo de persoal, para facilitarvos a comunicación aos centros educativos.
Igual de importante que defender os nosos dereitos é non facer comentario negativo algún cara aos docentes, mesmo aínda que nos puideramos atopar ante comportamentos difíciles de entender. Os luns seguintes os vosos fillos e fillas volverán aos seus centros educativos e para eles e elas estes fins de semana deberán ser experiencias gratificantes, o que non poderá producirse se os nosos comentarios danan o máis mínimo a relación que teñen cos seus docentes. Non podemos permitir que estes cuestionen a nosa autoridade como pais e nais, pero tampouco podemos contribuír nós a que eles e elas vexan minguada a que deben ter nos centros desde un punto de vista estritamente pedagóxico.
Finalizado o mes de novembro, entre todos e todas faremos unha análise do sucedido e extraeremos conclusións que nos permitan tomar decisións sobre futuras actuacións. Do que estamos seguros é de que a vida escolar non se verá prexudicada por recuperar estes fins de semana para deixalos libres de deberes escolares. Ao contrario, o clima mellorará nos centros educativos porque os nosos fillos e fillas volverán realmente descansados e máis motivados para volver á actividade lectiva.
Por último, ademais de agradecervos que lésedes esta carta, algo extensa pero necesaria para poder explicar ben a campaña, os motivos para facela e o que queremos conseguir, só nos queda animarvos a levala a cabo e pedirvos que nos trasladedes as vosas impresións, vivencias e, se existen, desgustos. Necesitamos recoller a máxima cantidade de información sobre o sucedido para poder calibralo ben e así poder acertar nos próximos pasos. Desde CEAPA seguirémosvos informando do desenvolvemento da campaña e das actuacións que imos ir realizando.
E se vostede, lector ou lectora desta carta, non está de acordo coa nosa campaña, non se intranquilice o máis mínimo, para os seus fillos e fillas todo seguirá como sempre. O máximo que lles pode ocorrer é que, cando saian do centro educativo eses venres díganlle: “mamá, papá, este fin de semana non teño deberes, que ben”.
Grazas de novo e recibide un afectuoso saúdo.
Fdo. : Xunta Directiva de CEAPA

Encontro de Poetas da Língua Portuguesa

Foi no passado dia 10 de setembro que a cidade do Rio de Janeiro acolheu o evento. Será no próximo 24 que Lisboa o acolha. Trata-se da terceira edição do Encontro de Poetas da Língua Portuguesa.

O encontro nasceu, refere a mentora e coordenadora da iniciativa, Mariza Sorriso, para “integrar o maior número de poetas lusófonos” e “congregar parte do universo das rimas perdidas das tribos poéticas espalhadas pelo planeta, fragmentadas pelos aspetos geográficos, sociais ou cronológicos” Os encontros não se limitam aos autores do livro lançado no dia 10, uma antologia comemorativa do encontro, intitulada Em todos os ritmos da poesia, estando aberto a todos os poetas de língua portuguesa que queiram participar, desde “poetas renomados” a “alguns neófitos que estão publicando os seus poemas pela primeira vez.
Somos um só verso
A antologia reúne 267 poemas e 91 poetas de seis países: Angola, Brasil, Cabo Verde, Guiné-Bissau, Moçambique e Portugal e segundo se diz a modo de publicidade, “traz a essência do Encontro de Poetas da Língua Portuguesa. Embora estejamos ligados pelo idioma e pela poesia, somos originários de diversas culturas. Além disso, estão reunidos escritores das mais variadas idades, níveis de vivência poética e classe social. Poemas de poetas contemporâneos renomados e premiados, doutores em Letras ao lado de poetas neófitos. Essa diversidade cultural compõe um rico cardápio poético que temos o prazer de apresentar ao leitor. Todos são muito bem-vindos! SOMOS UM SÓ VERSO”.
Uma antologia "traz a essência do Encontro de Poetas da Língua Portuguesa. Embora estejamos ligados pelo idioma e pela poesia, somos originários de diversas culturas"
No Rio o encontro teve lugar no Museu da República onde, para além do lançamento do livro e de apresentações de poetas ao vivo e pela Internet, houve uma apresentação musical de diversos ritmos de países lusófonos e uma palestra intitulada “A importância da Convergência dos Poetas Lusófonos”, com o escritor e docente Wander Lourenço de Oliveira.
O evento segue agora para o Palácio da Independência, em Lisboa, com a presença de poetas e autoridades de vários países lusófonos. Na noite de 23 de setembro, véspera do evento, haverá uma visita guiada à Casa de Fernando Pessoa e uma tertúlia na Casa de Angola
O primeiro Encontro de Poetas da Língua Portuguesa ocorreu em Portugal e o segundo no Brasil. O próximo terá lugar em Moçambique.

As pensións en Galiza, 750.000 persoas a cobrar as prestacións máis cativas do Estado

As persoas beneficiarias en Galiza perceben prestacións por xubilación, viuvez, incapacidade permanente ou orfandade moi inferiores á media do Estado.

O Ministerio de Empleo y Seguridade Social vén de actualizar os datos sobre pensións, unha prestación que perceben por volta de 750.000 galegos, correspondentes ao mes de setembro. As estatísticas apenas varían e unha vez máisas pensións galegas figuran entre as máis baixas de todo o Estado español embora aumentar a pensión media do sistema, a que abrangue as diferentes clases de pensións, un 1.9% nos últimos doce meses.
No Estado a pensión media sitúase en setembro en 906 euros mensuais mentres que en Galiza é de 765 euros. Tendo en conta que son 14 pagas ao ano, a diferenza entre unha pensión media galega e unha española é de 2.226 euros anuais. Unha fenda considerábel, máxime tendo en conta que pensións e prestacións son a única vía de ingresos nun de cada tres fogares galegos.
Pensións e prestacións son a principal vía de ingresos nun de cada tres fogares galegos
Xubilación
Esta situación, pensións medias por baixo da española, atinxe a todas as prestacións deste grupo. Na de xubilación, que cobran 470.000 persoas en Galiza, é de menos de 870 euros mensuais cando a media española está en 1.050. O que significa case 2.500 euros menos cada ano para un xubilado galego en comparación cun español. Unha diferenza do 17%.
A fenda atinxe tamén as pensións por viuvez, que reciben 187.165 galegos. Son 541 euros mensuais no noso país por 639 de media no Estado. Un 15% menos para viúvas e viúvos galegos, 1.372 euros anuais. Nas pensións por orfandade, que con 368 euros en Galiza, está a fenda máis pequena. No estado son 379 euros, oq ue representa 140 euros máis ao ano.
Incapacidade permanente
E nas prestacións por incapacidade permanente, que perceben 69.200 persoas no noso país, a diferenza é de máis de 100 euros ao mes, 1.400 euros anuais. En Galiza é de 827 euros e a media española anda nos 930.

A Mesa pide a intervención de Política Lingüística ante a deturpación de topónimos en medios de comunicación

Nomes como “Pollo”, “Ginzo”, “Carballino, “Jove”ou “Otero del Rey”, foron utilizados para indicar os resultados das eleccións galegas dos 25 de setembro.

O servizo A Liña do Galego da Mesa pola Normalización Lingüística recibiu estes días queixas e protestas pola deturpación da toponimia galega en publicacións diarias como o xornal español El Mundo a raíz da publicación dos resultados electorais. “Pollo”, “Ginzo”, “Carballino, “Jove”ou “Otero del Rey”, foron algúns dos nomes.
“Até en 36 ocasións, El Mundo utiliza a barbarización como mostra de desprezo polos nomes que identifican os concellos galegos ademais dun descoñecemento absoluto da realidade galega que sorprende nun medio de comunicación”, indican desde A Mesa. A entidade reclama a intervención da Secretaría Xeral de Política Lingüística da Xunta de Galiza para que “exerza as súas funcións e actúa para que o xornal rectifique a utilización destes barbarismos e repor a legalidade nesta cuestión, tal como indica o artigo 10.1 da Lei de Normalización Lingüística”.
A Mesa lamenta que a deturpación dos topónimos galegos se repita habitualmente por canles públicas e privadas, “nomeadamente nos último tempos, por Televisión Española, Telecinco e Antena 3”.
“É inaceptábel que 33 anos despois da aprobación unánime desta norma, aínda haxa que lembrar que os lugares de Galiza só teñen unha forma legal e lexítima”, sinalou o presidente da Mesa, Marcos Maceira.

martes, 27 de setembro de 2016

Un traballo dun profesor da UVigo achega o galego á linguaxe científica


A monografía "Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência", de Carlos Garrido, inclúe máis de 600 exemplos. Portada do traballo de Carlos Garrido.

O inglés é o idioma dominante na ciencia e na investigación, pero para que os avances científicos, pero para que os avances científicos cheguen á cidadanía precísase da divulgación e da didáctica como ponte entre estes dous ámbitos. É neste paso no que xoga un papel crucial a tradución. En linguas cunha reducida produción de textos científicos didácticos e divulgativos, como o galego, a tradución de textos, documentos, estudos, artigos, etc. abre unha fiestra enorme ao coñecemento, xa que permite que o público en xeral acceda a coñecementos e información que, doutro xeito, lle serían alleos. Pero a pesar de todas estas funcións de grande importancia social, a tradución de textos científicos didácticos e divulgadores “representa unha área aínda pouco atendida polos estudos de tradución”. Así o explica o docente da Facultade de Filoloxía e Tradución Carlos Garrido, que acaba de publicar unha monografía que trata de encher este baleiro titulada A Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência. O libro, editado polo Servizo de Publicacións da Universidade de Vigo, trata segundo explica o autor “de explorar os fundamentos teóricos e metodolóxicos e trazar o perfil esencial dunha modalidade tradutiva que na actualidade se reviste de gran relevancia social” que inclúe xéneros textuais “tan significativos” como o manual didáctico, o artigo enciclopédico,o libro de divulgación, o artigo xornalístico divulgador e o documental cinematográfico ou televisivo.
A tradución científica é “unha área aínda pouco atendida”, segundo Garrido
Garrido subliña a importancia e transcendencia deste tipo de textos, xa que non só desempeñan funcións sociais relacionadas coa formación intelectual, o enriquecemento cultural e a capacitación profesional das persoas,senón que tamén favorecen a comunicación científica interdisciplinar, axudan a educar a poboación en valores sociais e éticos e informan sobre a actualidade “coas potentes chaves analíticas da ciencia”,establecendo unha conexión entre a opinión pública e o mundo da investigación a través do xornalismo científico. Ademais Garrido tamén engade que estas publicacións fundamentan moitas decisións políticas nunha sociedade verdadeiramente aberta e democrática.
Por iso, o docente sinala a relevancia da tradución deste tipo de textos para linguas nas que o acervo propio non é tan amplo como en inglés e alemán. “En países nos que o castelán e o galego-portugués son linguas socialmente estabilizadas, como é o caso de España, Portugal e Brasil, “a tradución de textos científicos didácticos e divulgadores contribúe para completar masivamente os respectivos repertorios textuais”, en canto que, no caso concreto de Galicia, “a tradución de textos científicos didácticos e divulgadores para galego-portugués está chamada a suscitar “os primordios deste repertorio textual e rexistro expresivo na variedade lingüística subordinada, e nunha altura, salienta o docente, “en que o poder determina na Galiza a exclusión do galego do ensino da matemática, da física e da química”, remarca o docente.
A Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência ofrece unha rica caracterización da comunicación especializada extradisciplinar e da linguaxe científica didáctica e divulgadora, co recenseamento e análise dos xéneros e subxéneros textuais desta área. O seu autor explica que, esta publicación está destinada non só a estudosos da tradución e da comunicación especializadas, senón tamén a profesores e estudantes de tradución, tradutores e xornalistas científicos.
A publicación focaliza a tradución de textos destinados ao ensino e divulgación da ciencia nas combinacións lingüísticas inglés/galego-portugués e alemán/galego-portugués e inclúe máis de 600 exemplos de tradución, que esclarecen os asuntos tratados e multiplican a riqueza de matices e suxestións. Garrido destaca que o texto supón a introdución do concepto-chave de modificación substancial (da tradución comunicativa), que permite explorar sistematicamente os caracteres esenciais desta modalidade tradutiva. Por outra banda, a obra presenta un estudo rigoroso, “probablemente o mais profundo que se teña acometido até a data”, do tratamento tradutivo das denominacións de grupos de seres vivos, “un problema de tradución importante ao lidar con textos didácticos e divulgadores do campo biomédico”. A monografía tamén establece unha nova clasificación das discordancias interculturais, máis clara e ampla cas anteriores e introduce novas categorías de modificacións substanciais como particularizacións naturalizadoras, actualizacións informativas e melloras factuais e formais, que salientan a natureza creativa desta modalidade de tradución. Nesta manual o autor tamén realiza unha delimitación rigorosa do concepto de ‘deficiencia do texto de partida’ e a introdución dunha “nova clasificación deses defectos textuais, mais clara e abranxente cas anteriores”.
Carlos Garrido tamén aposta nesta publicación por potenciar a vertente creativa da tradución, sobre todo tendo en conta que se trata dunha tradución de textos destinados ao ensino e divulgación da ciencia. “Sen descoidar o tratamento de importantes alteracións morfoestruturais, de tipo morfosintático e lexical”, lembra o autor, a monografía salienta a necesidade de que o tradutor efectúe no texto de chegada adaptacións naturalizadoras de discordancias interculturais, particularizacións naturalizadoras, actualizacións informativas, correccións de deficiencias formais e factuais do texto de partida, melloras formais e factuais e, mesmo, se for preciso, que cuñe neoloxismos.
A Traduçom do Ensino e Divulgaçom da Ciência é un libro composto en galego-portugués, “non en galego-castelán, é dicir, nun modelo de galego non subordinado ao castelán dende os puntos de vista ortográfico, morfosintáctico e lexical, mais coordinado coas variedades lusitana e brasileira da nosa lingua, o que representa unha estratexia natural e emancipadora para a lingua e cultura galegas”. Por este motivo, o profesor do Departamento de Tradución e Lingüística, valora o feito de que a Universidade de Vigo publique este texto en galego-portugués, e considera que esta circunstancia contribúe a “fomentar a liberdade intelectual e o debate de ideas no seo da sociedade galega, ao mesmo tempo que vence reticencias en favor da natural e indispensable internacionalización da lingua autóctona da Galiza”.

Cando os pais non son equipo: Qué facer cando hai diferenzas na forma de educar?

Non se trata de ter razón, senón de poñer o amor diante da necesidade de alimentar o ego.

A parella fórmana dúas persoas que teñen biografías, personalidades, maneiras de ver o mundo moi diferentes. Parece lóxico pensar que cando se decide iniciar un proxecto común de transcendencia vital, como é formar unha familia e ocuparse do desenvolvemento e coidado dos fillos, teñen a suficiente compatibilidade como para que ese proxecto sexa viable e nel caiba e predomine como unha prioridade a tarefa de educar a un ser humano vulnerable, indefenso e necesitado de referentes tanto como de alimento e tenrura. Con todo, e por desgraza, isto só ocorre na minoría das familias. Non temos nin idea do que significa ter un fillo antes de telo e a aterraxe que ambos os membros da parella fan na mater-paternidade é pouco predicible. E así, atopámonos con que a nosa parella, coa que ata ese momento todo parecía fluír, non está de acordo en moitas das cousas que incumben á educación dos fillos, o cal xera distancia afectiva, desencontros, soidades e moita frustración. É sen dúbida, un dos desafíos máis difíciles de xestionar, pero tamén unha oportunidade enorme de crecemento e aprendizaxe se o facemos desde a humildade e a empatía.
Dado que non podemos cambiar a historia de cada cal, nin tampouco como fomos maternados, o que si podemos facer é tratar de mirar cara a adiante, tendo presente o que nos xogamos e sendo capaces, sobre todo, de negociar, entendendo que os dous estamos a aprender, que educar a un fillo é a tarefa máis difícil que encararemos ao longo da nosa vida e que os procesos de toma de conciencia e de aprendizaxe de cada persoa teñen unha velocidade diferente. Trátase de ver ao outro como un compañeiro, un cómplice, un apoio e non como un inimigo. Partimos de dúas premisas básicas que non debemos perder de vista: ambos os pais amades por encima de todo aos vosos fillos e non queredes danalos, e que ti elixiches á outra persoa e considérala honesta e con capacidade de aprender.
Con todo isto por diante, algunhas suxestións para facilitar a cotidianidade serían:
  • Non corrixas nin deas charlas maxistrais sobre como deben facerse as cousas ao outro, nin diante dos nenos, nin detrás. Non hai verdades absolutas, nin porque o diga un libro nin porque así o facía o teu pai ou nai.
  • Non tomes decisións sobre a marcha. Posponlo ata falar co outro e tratar de alcanzar acordos, por mínimos que estes sexan. Sempre hai lugares comúns e o intelixente é poñer o foco no que nos une, non no que nos separa.
  • Manexa as expectativas e afástache da perfección. Non existe e, menos aínda, á hora de educar. A idea é facer as cousas da mellor maneira posible, que non será óptima nin perfecta, pero será a túa mellor xogada. Revisa, non te conformes e trata de facelo mellor mañá.
  • Todos temos limitacións. Falalas, saber cales son as da túa parella e as túas á hora de educar, conduce a saber en que momento debe intervir cada cal.
  • Poñernos límites, da mesma maneira que llos poñemos aos fillos. Deixar explicitamente claro cales son as accións non tolerables polo outro e que fronteiras non se poden traspasar.
  • É fundamental non ver ao neno como o causante dos problemas, idealizando a vida anterior á chegada dos fillos, subliñando as dificultades e non a riqueza e oportunidade emocional desta nova etapa.
  • Confía na túa parella. Hai moitas maneiras diferentes de educar e salvo aquelas que inclúen malos tratos físicos ou psíquicos, non se describiu en psicoloxía que un determinado estilo de crianza produza un resultado inequívoco. Por sorte, non existe o determinismo, só a influencia.
  • Axuda ao teu fillo a que entenda que mamá e papá fan algunhas cousas de maneira diferente e trata de realzar o positivo do outro e non salientar as súas zonas escuras. A prioridade é o neno, non nós. E debemos facer todo o posible para que creza coa mellor versión dos seus pais, aínda coñecendo as súas limitacións.
  • Falade diso, de cando en vez, de forma serena, non como reacción a un desencontro ou unha rifa. Quedade para falalo nun contexto diferente do propio fogar, sen nenos, con intelixencia, buscando acordos, lembrando o que vos une e a importancia de ser o máis coherentes e coincidentes posible.
  • Evitade a polarización, a vella historia do “poli bo e poli malo”. O neno tennos que ver como equipo, non como posibilidades individuais de conseguir algo. É negocio para el a curto prazo, pero abre unha greta que se alarga co tempo e logo xa non se pode saltar.
É imprescindible entender que non se trata de ter “razón”, nin de ser o “que máis sabe disto”, tampouco de confirmar o “equivocado que está o outro”. Trátase de poñer o amor por encima da nosa biografía e da nosa necesidade de alimentar o ego. Trátase de poñerse no lugar dos fillos e darnos conta de que nos están mirando. O mundo é filtrado a través de nós. Aprenderán a relacionarse segundo relacionémonos entre nós e con eles, aprenderán a negociar segundo sexamos capaces nós de incorporar esta ferramenta esencial na nosa cotidianidad, aprenderán a respectar se viven con respecto, en definitiva, construirán unha imaxe de si mesmos e dos outros co que sexamos capaces de ofrecerlles.


WhatsApp comeza a impedir o seu uso a usuarios que non acepten as súas condicións

Este verán foi moito o balbordo xerado ao redor do feito de que WhatsApp mudase as súas condicións de servizo para detallar as condicións nas que compartirían a súa información con Facebook, e aínda que inicialmente ao disparar a alerta do cambio das condicións do servizo aparecía unha opción na que permitía adiar a toma da decisión, dende a pasada fin de semana a aplicación deixa de permitir saltar as condicións de uso de WhatsApp, de xeito que é obrigado aceptalas de querer seguir a usar esta ferramenta de comunicación.
Cómpre lembrar que, tras aceptar as normas, segue a haber unha opción na configuración de privacidade que permite limitar o xeito no que WhatsApp comparte datos con Facebook, pero só en certos casos, pois non podemos esquecer que Facebook é a compañía matriz de WhatsApp, e non parece ver con bos ollos ter que establecer barreiras artificiais entre os seus distintos produtos de cara á súa explotación comercial.
O paso adoptado por WhatsApp é o máis razoable, pois non tería sentido que a compañía permitise que un usuario empregase a súa plataforma sen aceptar as súas condicións de uso, e non parece que os cambios nas condicións estean a ter ningún tipo de repercusión no volume de usuarios, xa que a migración a outras plataformas non é unha opción razoable para a meirande parte dos usuarios, xa que non se trata dunha decisión individual (xa que a ferramenta emprégase en combinación con outros usuarios, e unha fuxida masiva é case imposible).

Desmantelar o rural, comezando pola escola

Retrato do noso labrego: aquel que ama a súa terra e volve, se tivo que marchar, cada fin de semana a coidar as viñas ou os soutos para que non se ermen. Ou que vive ou malvive da facenda ou do viño e ve como cada día algún despacho inventa novos regulamentos para o control da súa vida cotiá. Que marchou novo, se tivo sorte e a casa podía, a estudar ao seminario, que era onde se podía estudar. O masculino non é un despiste. Elas marchaban menos, elas non marchaban, elas nin estudaban.
Parecían conxurados os tempos en que os mozos e ás veces os nenos tiñan que marchar da aldea para facer o bacharelato en Ourense ou en Lugo
Parecían conxurados os tempos en que os mozos e ás veces os nenos tiñan que marchar da aldea para facer o bacharelato en Ourense ou en Lugo. Parecían tamén pasados os tempos en que os mozos e mozas do rural tiñan que facer as maletas e ir buscar a vida en Alemaña, en Suíza, en Francia.
A pretendida flexibilidade da LOMCE nos diferentes itinerarios formativos na Educación Secundaria Obrigatoria estase convertendo nunha trampa para as escasas alumnas no rural
Volvemos ter aos nosos mozos e mozas saíndo a buscar alternativas fóra para fuxir da miseria, e pola porta de atrás, unha lei educativa (a LOMCE) da que comezamos a sufrir as consecuencias nos centros rurais. A pretendida flexibilidade da LOMCE nos diferentes itinerarios formativos na Educación Secundaria Obrigatoria estase convertendo nunha trampa para as escasas alumnas no rural. Para eses centros, e, polo tanto, para esas familias que vivimos nas zonas máis avellentadas e deprimidas das provincias do interior. E faino mediante as restricións á hora de escoller materias optativas. O caso dunha materia troncal como son as matemáticas é especialmente grave. A LOMCE establece dúas opcións excluíntes nesta materia. O alumnado que opta polas matemáticas académicas deberá obrigatoriamente cursar, despois da ESO, o Bacharelato. Quen escolla Matemáticas Aplicadas deberá continuar na Formación Profesional. Esta elección faise en 3º da ESO, cando teñen 14-15 anos. O problema nos centros do rural é que a consellería non permite desdobrar os grupos porque non hai alumnado suficiente. É dicir, que os institutos do rural vense na obriga de impartir unha soa destas opcións excluíntes, impoñendo así, ou ben o bacharelato, ou ben a formación profesional, a todo o seu alumnado. Non se dá ningunha opción ás alumnas que non fixeran a elección maioritaria do centro, nin existe ningunha planificación conforme á cal centros próximos podan cubrir as diferentes opcións. Ademais, os eventuais custes de desprazamento para unha familia que, aínda así, decidise cambiar de centro, correrían a cargo da economía da casa.
Isto, con respecto ás materias troncais. Con respecto ás optativas, a antroidada chega ao punto de que nos centros rurais, independentemente de que conten con persoal formado, non se permiten grupos para estas materias se non se acadan ratios establecidas de antemán, polo que as opcións redúcense a letras/ciencias. (No centro da miña comarca, por exemplo, este ano só se podía cursar economía se ademais se escollía latín). Non olet.
A LOMCE funciona así como un mecanismo perfecto de cribado e reprodución das elites, un sistema limpo e aséptico que despraza as oportunidades de formación das nenas e nenos rurais
A LOMCE funciona así como un mecanismo perfecto de cribado e reprodución das elites, un sistema limpo e aséptico que despraza as oportunidades de formación das nenas e nenos rurais. No individual, dependerá da capacidade de gasto das familias a educación da nosa mocidade.
No colectivo, supón unha nova marca de inferioridade para a vida cotiá no rural (unha máis), un novo motivo para incrementar o éxodo rural das familias con fillas e fillos menores cara ás cidades. Pero suporá tamén o desmantelamento dos centros rurais, nos que grandes profesionais están defendendo unha educación pública e de calidade coas mans atadas. O que ven despois adivíñase: subsidios ás familias, pobriñas, para que enviemos ás nosas fillas a estudar á escola privada. Volver ao seminario, vaia. Volver ao modelo da mocidade emigrada que volve cada fin de semana.
Non cremos no desprestixio forzado que a consellería impón aos nosos centros. Imos quedar onde estamos e imos defender unha educación pública e de calidade
O peche de centros públicos rurais, especialmente en Primaria, foi unha constante do goberno de Feijoo, mentres que noutras comunidades autónomas estanse reabrindo escolas rurais unitarias, estratexia primeira para reverter o avellentamento e a despoboación. Parece que nesta nova lexislatura vai acometer o desmantelamento da educación secundaria. Fariámoslle un inmenso favor se as familias decidiramos volver mandar aos pequenos de doce anos que comezan a Secundaria a estudar a Ourense ou a Lugo. Pero non cremos no desprestixio forzado que a consellería impón aos nosos centros. Imos quedar onde estamos e imos defender unha educación pública e de calidade.

Mercedes Martínez Modroño