As patentes universitarias dispáranse, pese ao recorte en investigación

O 'ránking' universitario da Fundación BBVA mostra o despegamento nos centros públicos.

Desde que estalou a crise económica as universidades públicas han visto moi decimado o seu orzamento en investigación e, con todo, a súa trasferencia de coñecemento (pacientes ou convenios con empresas) non deixa de crecer. Tanto, que entre o 2013 e o 2016 esta trasmisión de saberes subiu nos campus un 22%, mentres que a investigación resentíase un 2% e a calidade da docencia melloraba un 7%. Así o indican os parámetros utilizados polo informe Ou-Ránking, unha clasificación que cada ano publica o Instituto Valenciano de Investigacións Económicas (IVIE) en colaboración coa Fundación BBVA e que se presentou este xoves.

O IVIE tivo en conta nos seus parámetros os ingresos por patentes e o seu número, os ingresos por contratos de asesoramento ou pola oferta de formación continua. Tamén valorou a internacionalización que se reflicte mediante as patentes triádicas (válidas en Europa, Estados Unidos e Xapón) e os ingresos por contratos internacionais.
Fronte a este despegamento en patentes das universidades públicas, os centros privados, que destacan en docencia (un 8% por encima da media, aínda que hai moita heteroxeneidade entre eles), son moi débiles en investigación (un 36% por baixo) e en innovación e desenvolvemento tecnolóxico (un 7% por detrás da media). Unha das condicións esixidas polo Ministerio de Educación para fundar un campus novo é que teña actividade investigadora, que non sexa unhas meras trasmisoras de coñecemento. Pero a súa implicación recibe un suspenso.

"En que medida esta tendencia [o aumento das patentes] débase á complexa situación económica vivida nos anos analizados e sexa ou non froito das medidas de contención do gasto, só poderá saberse con maior perspectiva temporal", escriben Francisco Pérez e Joaquín Aldás, coautores do estudo. "E, sobre todo, vendo como reacciona o índice ante un cambio do contexto económico cando este prodúzase. Esta será a pedra de toque para avaliar canto hai de estrutural e canto de cíclico nesta tendencia".
Un ano máis a Universidade Pompeu Fabra de Barcelona sitúase como o mellor campus español, combinando todos os parámetros. Pero se se valora unicamente a investigación, supéralle a Autónoma de Barcelona. E se é a innovación, por encima están as politécnicas de Cataluña, Valencia e Madrid.

As grandes universidades metropolitanas de Barcelona, Madrid e Valencia están tamén moi ben situadas e a contorna favorece alí a investigación. Son rexións ricas nas que se aposta pola universidade e a competencia entre campus mellora os seus resultados.
Boas valoracións conseguen o que se denominan "novas universidades investigadoras", como a Rovira i Virgili, a Jaume I ou a de Illes Balears. Naceron na súa maioría nos anos 90 e contan cun profesorado con redes internacionais extensas. Cumpren o expediente as "universidades rexionais xeneralistas" (Sevilla, Santiago ou Salamanca) localizadas en comunidades cun PIB per cápita modesto, pero cunha longa tradición histórica.