A cara e a cruz das universidades galegas

Os resultados dun informe estatal salientan que Galicia é a comunidade máis barata para estudar unha carreira, a sexta por demanda, pero tamén un dos sitios con menos éxito do alumnado, con menos estudantes estranxeiros, cun dos corpos docentes máis envellecidos e cun gasto en I+D moi discreto.

As universidades galegas teñen as taxas máis baratas en todo Estado, pero tamén un dos índices máis baixos de aprobados dos alumnos. Ademais, Galicia ten unha das comunidades docentes máis envellecidas en educación superior. Pola contra, mantén un destacado nivel de solicitudes de patentes, aínda que o gasto en I+D segue sendo discreto. Estas son algunhas das conclusións que se poden extraer do informe "Las universidades españolas. Una perspectiva autonómica. 2015", elaborado pola Fundación Conocimiento y Desarrollo (CYD).

O documento, de 363 páxinas, ofrece unha exhaustiva análise da realidade universitaria estatal. O máis salientable no que se refire a Galicia é o prezo das taxas de matriculación nos estudos de grao, nos que o custe medio de cada crédito é de 11,9 euros, o máis baixo de todo o Estado. É dicir, un prezo de menos de 3.000 euros por 240 créditos, frente aos 4.500 da media estatal ou os 8.000 de Cataluña. Isto, no lado positivo.
No negativo, a porcentaxe de aprobados nas carreiras que se ofertan en Galicia sitúase por debaixo da media estatal, entre as máis baixas. Así, o informe aporta malos datos para as universidades galegas no apartado de Indicadores de desenvolvemento académico nos estudos de grao, no curso 2012-2013, no que Galicia se sitúa 1,8 puntos por debaixo da media española (76,3%). Co 74,5%, Galicia é a antepenúltima autonomía, só por diante de Canarias (70,5%) e de Asturias (71,6%).
Esta porcentaxe calcúlase coa taxa de rendemento, que se define como a ratio, en porcentaxe, entre os créditos aprobados e os matriculados, e a taxa de abandono, que se define como os matriculados de novo ingreso no curso 2010-2011 que non aparecen nos dous cursos seguintes no mesmo estudo, respecto ao total dos novos ingresados no devandito curso.
Porén, os mesmos indicadores aplicados aos estudos de máster sitúan a Galicia 2,3 puntos por riba da media estatal (89,1%).
SEXTA AUTONOMÍA POR DEMANDA
Galicia é a sexta comunidade autónoma con máis universitarios, en concreto, 59.353, o 4,2% do total do Estado (1.416.827), dos cales o 55,2 son mulleres, sendo a cuarta autonomía con maior porcentaxe de alumnas.
Ademais, 46,7% dos matriculados nas universidades galegas ten entre 18 e 21 anos, e o 21,8% é maior de 25 anos.
No que respecta aos estudantes estranxeiros, Galicia presenta unha das porcentaxes máis baixas do Estado, con tan só o 1,4%, só por diante de Estremadura (0,9%) e Asturias (1%).
No curso 2013/14 houbo 10.003 egresados nas tres universidades galegas, isto é, o 4,3% do total no Estado, mantendo a proporcionalidade respecto do número total de matriculados, no sexto posto entre todas as autonomías.
No índice de especialización nas distintas áreas de ensinanza, Galicia destaca en Enxeñaría e Arquitectura, no cuarto posto, por detrás de Cantabria, Navarra e Asturias. Tamén obtén bos resultados en Ciencias, tras La Rioja, Asturias, Baleares, Aragón, Cataluña e Andalucía.
No que se refire aos matriculados en estudos de másteres oficiais, Galicia mantense en índices proporcionais a súa masa de estudantes, co 4,5% do total do Estado, en concreto, 5.501 matriculados, ocupando tamén aquí o sexto posto.
No mesmo curso, houbo 3.314 egresados en másters oficiais no noso páis, o 4,9% do total do Estado, sendo de novo a sexta comunidade na clasificación global.
Ademais, no ano 2013 aprobáronse 562 teses de doutoramento en Galicia, isto é, o 5,2% de todas as do Estado.
Por último, as universidades galegas ofertaron 123 graos (o 4,7% do total), 198 másteres oficiais (5,4% do total) e 139 programas de doutoramento (5,8% do total).
PERSOAL ENVELLECIDO
En canto ao persoal docente e investigador, Galicia contou no curso 2013/14 con 5.258 profesores, isto é, o 4,6% do total do Estado.
Destes, só o 4,6% era menor de 35 anos (a porcentaxe máis baixa de todas as autonomías), mentres que o 16,1% tiñas máis de 60 anos (unha das tres máis altas en toda España).
ECONOMÍA
Galicia sitúase nun discreto décimo posto no apartado de ingresos correntes por alumno, que na noso país foi de 6.815 euros no curso 2013/14, semellante á media estatal, que foi de 6.856 euros.
En transferencias correntes por alumno, a galega ocupa o sétimo posto con 5.555 euros; mentres que no capítulo de ingresos por alumno se sitúa na decimoquinta posición, con 1.241 euros. Porén, Galicia é terceira en transferencias de capital por alumno, con 1.464 euros.
No apartado de gastos correntes por alumno, a comunidade galega é oitava con 6.724 euros, mentres que o gasto en bens e servizos por alumno ascende a 1.151 euros, situándose no posto sétimo.
Con todo, Galicia ascende ao cuarto posto no investimento real por alumno, con 1.573 euros. E a taxa de aforro bruto leva a nosa autonomía ao posto 15.
INVESTIGACIÓN
Galicia aportou o 3,6% do total en gasto en I+D, moi lonxe do 26,4 de Madrid e do 22,8 de Cataluña, ou mesmo do 11,3 de Andalucía e o 10,2 do País Vasco.
En canto ás publicacións científicas, as universidades galegas sumaron entre os ano 2003-2013 un total de 33.057, o 5,9 da produción total no Estado, ocupando o sétimo posto.
Neste período houbo 471 slicitudes de patentes nacionais participadas por universidades galegas, é dicir, o 9,0 por cento do total, sendo a galega a segunda máis destacada neste apartado en relación a su persoal docente e investigador —por detrás de La Rioja—, se ben por número total de solicitudes ocupa a quinta posición.
O número total de patentes internacionais solicitadas dende Galicia foi de 112, entre os anos 2006-2013, sendo tamén a quinta comunidade neste apartado, e a terceira en relación ao número do persoal investigador.