Galicia, reserva da Biosfera

A cuarta parte da superficie galega é reserva natural da Unesco, con 6 territorios protexidos que suman 7.326 quilómetros cadrados.

Galicia é un pequeno gran prodixio da natureza. A cuarta parte da súa superficie, 7.326 dos seus 28.000 quilómetros cadrados, está declarado Reserva da Biosfera. É así unha das rexións da Terra con máis espazos protexidos pola Unesco: Área de Allariz, As Mariñas e Terras do Mandeo; Gerês-Xurés (compartida con Portugal); Os Ancares Lucenses e Montes de Cervantes, Navia e Becerreá; Río Eo, Oscos e Terras de Burón; e Terras do Miño.
O Programa Home e Biosfera foi iniciado pola Unesco en 1971. Busca o desenvolvemento sostible e identifica territorios representativos dos diferentes hábitats do planeta, abranguendo tanto ecosistemas terrestres como marítimos. Estes lugares ou áreas coñécense como reservas da biosfera. E selecciónanse polo seu interese científico, baseándose nunha serie de criterios que determinan se un espazo se inclúe no programa.
Galicia, coas súas 6 reservas, destaca a nivel planetario. Porque España é o segundo país do mundo en reservas da Unesco, con 45 fronte ás 47 de Estados Unidos. E Galicia é a terceira Comunidade con máis espazos protexidos. É superada por Andalucía (9) e Castela e León (8), pero ambas as dúas con moita máis extensión xeográfica. Canarias (6) iguala o rexistro, pola singularidade dunhas illas que reúnen varios de ecosistemas únicos.

Área de Allariz

No corazón de Ourense. Abrangue os concellos de Allariz (bisbarra de Allariz-Maceda), A Bola (Terra de Celanova), Vilar de Santos e Rairiz de Veiga (A Limia). Segundo o padrón oficial, algo menos de tres mil habitantes no concello de Allariz e outros sete mil repartidos en pequenos núcleos de poboación. Só no concello de Allariz existen oitenta pequenos núcleos de poboación. É un mosaico humano e natural elaborado con séculos de paciencia campesiña. O labor humano ao redor da auga configura esta paisaxe. Dous son os ríos principais da reserva con camiños diferentes: Arnoia, tributario do Miño, e Limia, compartido con Portugal.
Nesta zona predomina o bosque plano caducifolio de zonas mornas con mosaico de prados e canles de auga, e unha longa historia de presenza humana con transición cara a ecosistemas mediterráneos. Na Reserva existen paisaxes sobresaíntes, multitude de sitios arqueolóxicos romanos e prerromanos, con zonas de montañas de baixa altitude arborizadas e humidais (Lagoa de Antela) de grande importancia. Entre a fauna de vertebrados cabe destacar o lobo, a londra, poboacións de aves acuáticas de importancia e un alto índice de formas, sobre todo de anfibios, que constitúen endemismos ibéricos.

As Mariñas e Mandeo

Esta Reserva da Biosfera ten unha superficie de 116.724 hectáreas. Abrangue dúas grandes concas fluviais, dos ríos Mero e Mandeo, e contén ecosistemas costeiros e de montaña que dan acubillo a unha gran diversidade biolóxica.
A zona tamén conta cunha gran diversidade cultural relacionada co uso dos recursos naturais e a conservación das razas de gando locais
A área comprende os concellos de Abegondo, Aranga, Arteixo, Bergondo, Betanzos, Cambre, Carral, Cesuras, Coirós, Culleredo, Curtis, Irixoa, Miño, Oleiros, Oza dos Ríos, Paderne, Sada e Sobrado dos Monxes.
Dentro da reserva inclúense varios lugares de importancia comunitaria da Rede Natura 2000, como Betanzos-Mandeo, o esteiro do río Baxoi, o encoro de Abegondo-Cecebre, as brañas do Deo, a serra da Cova da Serpe, a Costa de Dexo-Serantes (tamén declarada monumento natural) e o tramo arteixán da Costa da Morte.

Ancares lucenses

Desde Os Ancares ata os Picos de Europa esténdese a Gran Reserva da Biosfera da Cordilleira Cantábrica, formada coa suma das diferentes unidades xa declaradas e as que se engadan no futuro. Os Ancares lugueses son o seu límite occidental, plurais como a súa diversidade; máxicos por natureza. Pallozas e as pegadas dun xeito de vida ancestral son os valores etnográficos deste gran espazo natural. Os ríos da vertente galega son Navia, Rao e Ser; os altos, entre outros, Mustallar e os Tres Bispos.
Destacan as grandes masas arbóreas de carballos e bidueiros, con presenza de acivro, especie protexida en Galicia, e dalgúns aciñeirais (Aciñeiral de Cruzul). Os Ancares lucenses son ademais o límite occidental da faia en Europa (Hayedo dá Pintinidoira), e presentan zonas de turbeiras de alvéolo de gran valor para apaleopolinología. Contén 35 tipos de hábitats de flora de interese comunitario, dos que 10 son de interese prioritario, e especies en vía de extinción como o fento Lycopodiella inundata e o briófito Zygodon conoideus.
Algunhas especies de alto valor para a conservación habitan a reserva, como o cangrexo de río europeo, a pita do monte, e o oso pardo. A práctica da gandaría extensiva e a abundancia de ungulados silvestres permitiron que os lobos se mantivesen na rexión.

Terras do Miño

A Reserva da Biosfera abrangue desde as serras do norte ata o sur da cidade amurallada. En total, o corenta por cento da provincia de Lugo, que conta ademais con outras dúas reservas declaradas pola UNESCO, e máis da metade da súa poboación.
As rutas da auga conectan e aproveitan os camiños de Santiago: o Camiño Francés, no límite sur da reserva; o Camiño Primitivo, que atravesa a cidade de Lugo; e o Camiño do Norte, procedente da cornixa cantábrica.
A Reserva da Biosfera Terras do Miño foi a primeira Reserva da Biosfera declarada en Galicia (2002) e a segunda máis grande da Península Ibérica. Inclúe 26 municipios integrados na Cuenca Alta do río Miño:Ourol, ou Valadouro, Muras, Alfoz, Mondoñedo, Abadín, Xermade,Vilalba, A Pastoriza, Riotorto, Guitiriz, Cospeito, Meira, Begonte,Rábade, Castro de Rei, Outeiro de Rei, Pol, Lugo, Friol,Castroverde, Guntín, ou Corgo, Baralla, O Páramo e Láncara, ocupando o 39% da provincia de Lugo, cunha superficie total de 363.668 ten, constituíndo unha das Reservas da Biosfera máis poboadas de España.

Río Eo e Terras de Bourón

No límite da comunidade autónoma de Galicia e o Principado de Asturias. Sete concellos galegos: Ribadeo, Trabada, A Pontenova, Ribeira de Piquín, Baleira, A Fonsagrada, Negueira de Muñiz; e sete asturianos: Castropol, Vegadeo, Taramundi,San Tirso de Abres, Villanueva de Oscos, Santa Eulalia de Oscos e San Martín de Oscos.
Reúne espazos cun ámbito de gran valor paisaxístico e ambiental, con áreas de media montaña como a parte setentrional da Serra dousAncares; fluviais, co río Eo como eixe central; e marítimos, ao contar coa ría de Ribadeo e a súa costa próxima. Na bisbarra vense integrados a elas os municipios de Ribadeo, Trabada e A Pontenova.

Xurés-Gêres

É esta unha das reservas transfronteirizas meirandes da Unión Europea. As matas da Albergaría, do Cabril, do Beredo e Ramiscal son espazos de acceso restrinxido dentro do Parque Nacional luso e que figuran como un dos mellores bosques peninsulares; ao igual que a fraga da Barxa, na zona de reserva do Parque Natural galego.
A flora do parque caracterízase polas amplas matogueiras e o bosque caducifolio, con cerquiño (Quercus pyrenaica), bidueiros (como Betula celtibérica), e elementos mediterráneos coma sobreiras, aparecendo o érbedo e o acivro en alturas máis elevadas. Existen varios endemismos vexetais, entre os que podemos citar o acereiro (Prunus lusitanica), especie que coloniza barrancos e outras áreas de gran humidade ou o lirio de monte ou lirio do Xurés.
Entre os anfibios e réptiles podemos citar á pínteaga rabilarga, a lagarta ibérica e, a culebra viperina. Os dous encoros situados no Parque son o hábitat de importantes poboacións de aves: mergullón pequeno, lavanco e tartaraña cincenta son algunhas delas. Tamén se observa a presenza de aguia real, falcón pequeno, azor, tartaraña, gabián, aguia cobreira, lagarteiro, cuco, peto real e cirrio común. Ademais de especies cinexéticas como xabarín, corzo, paspallás, lebre ou coello, os mamíferos están representados polo lobo, musgaño común, tourón, londra, xeneta, gato montés e donicela. Nos cursos de auga aparece a troita.