Como afrontar o primeiro día de clase dunha segunda lingua?

A tese de Mónica Novegil da Univesidade de Vigo guía a actuación dos docentes nese primeiro encontro. A investigadora fai fincapé na necesidade de axustar o curso á realidade da aula.

No proceso de ensino-aprendizaxe dunha segunda lingua o primeiro día de clase é, se non o máis importante, un dos máis importantes. “Non se trata de algo lixeiro ou simple, senón o preámbulo que anuncia o que está por vir e onde se toman as decisións de que se vai facer e como se vai levar a cabo”. Así de rotunda se amosa a investigadora Mónica Novegil Souto, autora dunha tese de doutoramento na que se pon de manifesto a importancia que ten ese primeiro día de clase no proceso de ensino aprendizaxe dunha segunda lingua no contexto educativo actual.

 

“Poderiamos dicir que a unidade 0, unidade para o primeiro día de clase, fai referencia ao que deberiamos facer antes de empezar. Isto é, a presentación do curso, dos seus integrantes e da dinámica do mesmo”, subliña a investigadora, ao tempo que resalta que a primeira clase cobra un valor fundamental “tanto intrínseco, polo que representa como inicio do ciclo de ensino-aprendizaxe cunha transcendencia de seu, como tamén extrínseco se pensamos no espazo que está a gañar a formación en ausencia, nestes momento no que as novas tecnoloxías o abranguen todo”, recalca a investigadora, autora de numerosos traballos sobre a aprendizaxe de segundas linguas.

 

Claves para lograr un inicio acertado

Para Novegil o máis importante desa primeira clase é axustar o curso á realidade da aula coa que se atope o docente. “Hai que facer unha análise o máis completa posible para determinar exactamente de onde partimos”, explica a investigadora, que fai fincapé en que ese primeiro día de clase ten que ser rigoroso para dar conta dos imprescindibles que condicionarán o resto do curso. “Trátase de acadar un punto de partida adecuado que nos permita comezar o curso satisfactoriamente e así conseguir que este sexa levado a cabo con éxito”, explica Novegil, que apunta como “claves” facer unha boa análise de necesidades e unha exhaustiva avaliación inicial.

 

“Normalmente tendemos a considerar que se estamos nun nivel de referencia determinado (que vén predeseñado externamente ou institucionalmente: A1/A2/B1/B2/C1/C2), con desenvolver a clase seguindo un manual do nivel X, xa partimos dun punto común a todas as persoas que temos diante. Mais realmente non acontece isto, senón que pola contra a aula resulta da suma de cada individuo coa súa identidade e bagaxe, que desmonta calquera categoría preestablecida”, explica a autora da tese, que fai fincapé en que, independentemente do nivel de referencia, debe ser o propio docente o que, o primeiro día de clase, albisque o punto de partida.

 

Con respecto aos trazos que mellor definen a súa proposta a autora ten claro é que, sen deixar de estar moi estruturada e sistematizada, a súa é unha proposta de unidade “aberta e flexible” que só cobrará forma definitiva unha vez rematada esta primeira sesión. “Trátase dun patrón sinxelo, sen pechar, que se pode facer extensible a calquera nivel ou materia”, explica Novegil, que subliña o feito de que conten uns “imprescindibles” que se materializarán convenientemente en cada novo acto de ensino-aprendizaxe que comece.

 

Docentes “estratéxicos” e alumnado “autónomo”

A investigadora ten claro que hoxe en día o docente é mais un orientador formativo, un guía que axuda a aprender e preparar ao alumnado para a autonomía, “polo que non cabe outra posibilidade que a de ensinar e aprender a regular a aprendizaxe a través de estratexias, e isto debe acontecer xa dende o primeiro encontro, dende o primeiro día de clase”. Desde o seu punto de vista o básico é tentar empatizar co alumnado e transmitirlle a súa experiencia de aprendizaxe, “pois neste compartir establécense uns lazos, tanto cognitivos como afectivos, que van facilitar a transmisión de saberes de todo tipo e, polo tanto, van facilitar a aprendizaxe”.

 

Desde o punto de vista do alumnado, Novegil destaca a importancia de facer visible a necesidade non só de aprender “como me chamo ou onde vivo”, senón as estratexias que pode e vai empregar para transmitilo, para ser quen de enfrontarse a situacións de comunicación que implican autonomía absoluta axeitadamente”.