Durante moitos anos, en especial nos últimos, o movemento asociativo de pais e nais reivindicou ata a saciedade a apertura dun debate serio e profundo sobre os tempos escolares, dos que os deberes forman parte e de maneira moi especial ao ser consecuencia dunha delegación de funcións da escola cara ás casas.
Ante as limitacións do noso sistema educativo e as lesivas normas que dificultaron enormemente a función docente, desde os centros educativos foise invadindo cada vez máis o tempo familiar ata chegar a límites que non son aceptables: desde nenos e nenas de Educación Infantil que saen con deberes para casa todos os días, ata chegar a xornadas dedicadas ao escolar que superan as 60 e 65 horas á semana. O que non aceptamos os adultos, a sociedade imponllo aos menores sen a menor reflexión sobre as súas consecuencias, que son, de forma crecente, perder tempo saudable para utilizalo mesmo en visitar consultas médicas para solucionar problemas de angustias, tensións, depresións, etc.
Pero, se iso non fose suficiente por si só para facer esta campaña, ademais os resultados educativos de todo este sinsentido é que seguimos nas últimas posicións comparados cos países da nosa contorna. O enfoque dos mellores é dedicar menos tempo á tarefa escolar fose dos centros educativos, usando o que se produce na escola moito mellor. Mentres, no noso país, o discurso disto “sempre se fixo así”, séguese utilizando. Un discurso inaceptable porque a situación actual é, cando menos, bastante mellorable.
Ante esta realidade, CEAPA puxo en marcha a campaña que agora se está desenvolvendo e cuxos resultados, ata a data, son os seguintes:
Conseguir que o debate sobre os deberes escolares abrísese dunha vez por todas:
Ata a posta en marcha da campaña, o movemento asociativo de pais e nais tentara que o resto de sectores aceptasen abordar un debate serio e profundo sobre os tempos escolares e, dentro deste, sobre os deberes escolares. Das boas palabras “levades razón, é un tema que temos que abordar”, non pasaramos porque a seguinte frase sempre era “pero agora non toca, máis adiante”.
Centenares de asembleas informativas e mesas redondas sobre o asunto, convocadas polas federacións e confederacións; peticións nos Consellos Escolares, xa fosen do Estado, Autonómicos, Locais e dos centros educativos, sempre morrían en espera dun momento futuro nunca alcanzado; cambios lexislativos nos que se supón que a voz dos pais e nais debe ter reflexo, non contaban coa opinión da Comunidade Educativa e, obviamente, tampouco coa nosa; e moitas outras situacións similares. Iso si, cando se aceptaba falar dos tempos escolares, ao final era sempre para falar do tipo de xornada escolar ou do calendario lectivo, e sempre orientado a ter menos escola, o que xerou tamén nunha maior invasión do tempo familiar.
Coa campaña, por fin, o debate sobre os tempos escolares e sobre os deberes escolares acábase de abrir paso de forma incuestionable. Non hai ningún medio de comunicación do noso país que non trate o tema durante días e solicitar a posición de moitos actores do sistema educativo e de fóra do mesmo. Para unha moi boa parte dos mesmos, tanto de televisión como radio e prensa, realizamos multitude de declaracións.
É máis, non só abrimos o debate en España, tamén o abrimos en Arxentina, para a que realizamos intervencións en directo en máis de quince radios; para Colombia, onde interviñemos pola mesma vía en case unha decena de ocasións; ou en Portugal, onde a CONFAP, que representa aos pais e as nais, lanzouse tamén a tratar o tema no seu país. Ademais, o asunto abordouse e abórdase en medios europeos e doutros continentes, por exemplo: Alemaña, Francia, Italia, Reino Unido, Bélxica, Holanda, etc. Medios tan prestixiosos como a BBC, The Guardian ou The Telegraph de Reino unido, Der Spiegel de Alemaña, e Clarín ou A Capital de Arxentina, abordaron o asunto. Tamén, as televisións de moitos países.
Moitas institucións puxéronse en contacto con CEAPA para apoiar e colaborar neste asunto, por exemplo, desde a Defensoría do Pobo da Cidade de Buenos Aires.
As Administracións educativas pronunciáronse respecto deste tema, algunhas para expresar que abriran o debate dos deberes escolares nos últimos meses ou o farían por mor da nosa campaña. Por exemplo: Castela e León, onde o Consello Escolar autonómico realizou debates e elabora recomendacións para poñer coto ao tempo dedicado a eles; Madrid, onde se realizou un debate ao final do ano pasado despois dunha década de rexeitar o asunto; Aragón, que os seus Cortes instaron por unanimidade limitar os deberes; Comunidade Valenciana, onde se abre o debate de man da Consellería de Educación e do Consello Escolar autonómico que comezaron a organizar debates para abordar o asunto; Estremadura, onde o Consello Escolar autonómico creou unha comisión para empezar a estudar o tema; e mesmo o recentemente reelixido Ministro de Educación dixo que debe debaterse no posible pacto educativo.
A maioría dos partidos políticos manifestáronse sobre o asunto e varios deles expuxeron iniciativas parlamentarias, tanto a nivel estatal como autonómico.
No sector do profesorado, os Movementos de Renovación Pedagóxica levan moitos anos traballando desde outra óptica e moitos centros traballan xa sen deberes. Os sindicatos docentes, incluso quen ata hai pouco rexeitaban debater sobre o asunto por consideralo de competencia exclusiva do sector docente, agora avogan por un debate sosegado sobre o asunto. O cambio produciuse mesmo nalgúns sindicatos que rexeitaban iniciativas parlamentarias que pretenden racionalizar os deberes e que habían cuestionado e rexeitado publicamente, para agora reclamar que se chegue a un consenso que faga xustos os deberes, recoñecendo implicitamente que neste momento non o son.
Expertos, columnistas, opinadores e persoas en xeral, expresaron a súa parecer nestes días, a inmensa maioría desde a defensa das súas teses e o respecto do resto, aínda que non todas as persoas actuaron desa maneira. CEAPA non responderá a quen non mostren educación e respecto cara aos demais. O noso debate e os nosos obxectivos teñen moita importancia, non daremos protagonismo a quen non o merece.
Por tanto, o debate está aberto de forma completa grazas á campaña de CEAPA, motivo polo que nos felicitamos e anímanos a seguir coas actuacións previstas para o mes de novembro, así como a seguir preparando os seguintes pasos no labor de concienciación e sensibilización sobre o tempo libre dos nosos fillos e fillas.
Impulsar o cambio de enfoque no día a día dos centros en acordo cos docentes: A campaña para os centros educativos ten varios focos:
- Que as asociacións de pais e nais diríxanse aos equipos directivos para que o debate iníciese no seu interno, pedindo que se informe nos Claustros. Sabiamos que os centros educativos son lentos para poñer calquera proceso de debate en marcha. Configuráronse comisións de traballo e convocado asembleas para abordar conxuntamente o tema, o que nos indica que o enfoque é acertado, aínda que necesita máis tempo, algo que xa previamos. Un volume significativo de equipos directivos trasladaron ao Claustro a necesidade de colaborar cos pais e nais para que o alumnado teña os fins de semana libres.
- Que os pais e nais comuníquense cos titores dos seus fillos e fillas para que os seus docentes cambien a súa práctica semanal e deixen os fins de semana sen deberes. As informacións que nos chegan dos diferentes territorios dinnos que os escritos presentados aos titores, salvo rara excepción, recibiron respostas tan cordiais como os escritos presentados. Na maioría destes casos reducíronse ou mesmo eliminado os deberes para este fin de semana. Con todo, nas próximas semanas prevese o incremento destas comunicacións.
- Que os pais e nais falen directamente cos docentes que, en principio, non queiran deixar libres de deberes os fins de semana. As reunións que se celebraron, segundo as informacións das que dispoñemos, desenvolvéronse sempre nun clima cordial, con independencia de que as dúas partes chegasen a un acordo ou non.
- Que os pais falen cos seus fillos e fillas cando os deberes mantivéronse por parte dos docentes. Os pais e nais que nos comentaron ter que chegar a esa situación, trataron na súa inmensa maioría de atender os deberes á vez que introduciron algunha das actividades que pensaron realizar. Sen conflitos.
- Que os pais e nais comuniquen os motivos polos que priorizaron as actividades familiares, quedando deberes en todo ou en parte sen facer. Solicitáronnos un número moi importante de familias a información necesaria para entregar estes documentos de forma adecuada. O medo a que o alumnado puidese estar sancionado, existiu en moitos casos, constatándose que os deberes están asociados en gran medida á cultura de educar con presión e ameaza de sanción.
Nas últimas semanas recibíronse un alto número de correos electrónicos sobre a campaña, tamén chamadas telefónicas tanto en CEAPA como nas entidades que a integran. De cada 10 correos e chamadas de pais e nais:
- 6 persoas móstranse a favor da campaña, 3 expresan que se sitúan cara á racionalización dos deberes, e 1 é contraria a todo iso porque apoia a existencia dos deberes tal e como están agora. As peticións de que se incrementen os mesmos son anecdóticas.
- Das persoas que apoian a campaña, 8 de cada 10 solicitaban información de como levala a cabo, o que indica que se debe continuar difundindo a información.
O discurso de confrontación que se tentou trasladar por algúns actores educativos ou mediáticos, non calou na maioría das familias nin dos docentes. É máis, o que lanzan algunhas entidades que lles representan está moi afastado neste asunto do que realmente eles e elas pensan. Non debe obviarse que a inmensa maioría dos docentes son tamén pais e nais, polo que viven este problema desde os dous lados, coñecendo a realidade e compartindo a necesidade de cambiala. Eles e elas son, se cabe, os máis críticos cos deberes escolares.
A maioría das críticas á campaña están asociadas a falta de información sobre o enfoque real da mesma. Quen se presta a recibir a devandita información, abandonan a crítica á campaña con facilidade, mesmo aínda que non compartan o obxectivo de eliminar os deberes. Coa devandita información, o discurso de cuestionamiento dos docentes acéptase como falso.
Por tanto, agradecemos o amplo apoio recibido das familias, así como o dos e as docentes. Tamén a cobertura da campaña polos medios de comunicación.
Ningún comentario:
Publicar un comentario