O gasto educativo cae 8.920 millóns e baixa a niveis de hai 25 anos

España sitúase á cola de Europa por investimento en ensino e recorta máis do 20% o gasto por alumno, segundo un informe

A crise deixou o gasto público educativo a niveis do século pasado. Hai que remontarse a 1988 para atopar porcentaxes de investimento similares aos actuais aínda que entón o ensino non era obrigatoria ata os 16 nin estaba xeneralizada entre os tres e os seis anos. Entre 2009 e 2013 (último exercicio cos orzamentos liquidados), ese gasto reduciuse en 8.920 millóns, segundo o último informe elaborado por Comisións Obreiras. Esa cifra sitúa a España á cola de Europa e supón unha redución de máis do 20% no gasto por alumno, con diferenzas significativas por comunidades autónomas. 

O sindicato analizou os dous últimos anos de Goberno do PSOE e os dous primeiros do último Executivo do PP no informe Crise Económica e Financiamento Educativo: Evolución do Investimento (2009-2013) presentado este mércores. Durante ese período, o diñeiro que destinan as Administracións á educación pasou de 53.895 millóns a 44.974 millóns, mentres o número de alumnos subiu un 7,7% nos ensinos de réxime xeral (575.000 máis ata oito millóns de estudantes) e o 9,3% en universitaria, con 114.000 máis ata un total de 1,3 millóns.

Á cola de Europa

“Descendeu o investimento, o grao de equidade e a igualdade de oportunidades no noso país”, destacou Ignacio Fernández Toxo, secretario xeral de CC OO, que convidou aos partidos políticos “a que falen dos problemas reais do país” e condiciona alcanzar un pacto educativo a repoñer “na próxima lexislatura os niveis de gasto de antes da crise”.
España sitúase á cola de Europa e a OCDE na porcentaxe de gasto público total dedicado a educación, cun 8%. Son dous puntos menos que a media de UE e máis de tres da OCDE (11,6%). Por detrás só quedan Hungría (7,5) e Italia (7,4). Respecto de gasto como porcentaxe do Produto Interior Bruto (PIB), en España era do 3,7% en 2012 fronte ao 4,8% da OCDE e o 4,6% da Unión Europea.
Os recortes máis significativos producíronse en áreas como a educación compensatoria (cun 25,5% menos de investimento para tratar aos alumnos máis atrasados ou con dificultades de aprendizaxe); os fondos para a formación do profesorado reducíronse case á metade, mentres multitude de informes internacionais sinalan ao docente como figura clave no éxito educativo dos estudantes. Nun período no que se defenden desde distintos ámbitos ademais a innovación educativa e a necesidade de cambio de métodos nas aulas, reduciuse un 41,9% o diñeiro destinado á investigación educativa. “O recorte produciuse sobre todo no ensino público que atende ao 70% do alumnado”, destacou Paco García, responsable de educación de CC OO. “Mentres se recortaban os orzamentos, hai comunidades onde se incrementou o gasto en concertos como Asturias, Cantabria, Madrid, Murcia, Navarra ou A Rioxa”, engade.

Un 70% de diferenza entre País Vasco e Madrid

O investimento por alumno caeu sitúase en 3998 euros en ensinos de réxime xeral (-21,5%) e 5.304 euros nas universidades (-24,7%), con diferenzas significativas por comunidades autónomas. A rexión que máis recortou nestes catro anos é Castela-A Mancha, cun 25,6% menos de orzamento e entre o 21,5% e o 43,3% de redución por estudante de réxime xeral e universitario, respectivamente.
O estudo pon de manifesto ademais a enorme disparidade de investimento entre comunidades, que en 2013 alcanzou un 73% entre os 5.467 euros por alumno do País Vasco e os 3.153 euros de Madrid.“Hai tantas diferenzas dentro do Estado como as que pode haber entre países da Unión Europea”, subliña Juan Martínez, autor do estudo, que definiu os recortes de Castela-A Mancha como “salvaxes”.
Comisións reclama que se recuperen os niveis de investimento previos á crise e achegar España ás porcentaxes medias europeos tamén para que os partidos políticos poidan cumprir as promesas electorais que levan nos seus programas “Se non o aumentan, ¿como van a universalizar a educación ata os 18 anos ou mellorar a escolarización ata os tres?”, preguntouse Paco García. O sindicato propón a elaboración dunha Lei de Financiamento do Sistema Educativo que garanta “nun prazo temporal limitado, a suficiencia de recursos” e que sexa avalada polas comunidades autónomas.