martes, 28 de xuño de 2016

O portal da nosa toponimia renóvase para chegar a todos os dispositivos e non deixar nome sen rexistrar

A Cidade da Cultura acolleu este 27 de xuño a presentación dunha novidade tecnolóxica que foi cualificada (a presentación e tamén a novidade) polos participantes no acto de “acontecemento histórico para a nosa terra”. Falamos do avance ante os medios do renovado portal web de Toponimia de Galicia (toponimia.xunta.gal), no que participaron entidades de diferentes ámbitos (tecnolóxico-dixital, cultural e etnográfico, xeográfico) unidas baixo unha arela común: xuntar as súas capacidades para impulsar, preservar e universalizar un patrimonio inmaterial, o dos nosos nomes de lugar, que é case único no mundo, tanto polo número de topónimos que achega (unha cantidade inxente que podería chegar a cifra de un millón trescentos mil se se segue traballando arreo neste ámbito) como polo compoñente histórico, etnográfico e humano que fornece cada nome de lugar.
As devanditas entidades son: AMTEGA (Axencia para a Modernización Tecnolóxica de Galicia), a Real Academia Galega (RAG), Vicepresidencia da Xunta, a Secretaría Xeral de Política Lingüística (Consellería de Cultura e Educación) e o Instituto de Estudos do Territorio (Consellería de Medio Ambiente). As novidades da páxina, que será máis exhaustiva con cada topónimo (subministrando datos completos sobre a orixe e a historia de cada sitio, con textos e material multimedia), estarán operativas en cuestión duns meses. A punta de lanza será a súa gran base de datos, optimización e ampliación do Nomenclátor xa dispoñíbel.
Xesús Ferro Ruibal, membro da RAG, comparou o chimpo “cualitativo e cuantitativo” do proxecto (o proxecto Toponimia de Galicia) presentado hoxe co principio do remate do Pórtico da Gloria e a sinatura pétrea que o acreditou a cargo do Mestre Mateo. Segundo fixo saber, a tecnoloxía posta en xogo na iniciativa é unha tecnoloxía para loitar contra o esquecemento. “Non hai que deixar de lado”, dixo, “o feito de que a principal fonte de información sobre os nosos topónimos, as nosas aldeas e vilas pequenas cos seus habitantes, está a ser hoxe en día moi ameazada polo despoboamento”.
Mar Pereira abriu rolda de intervencións adiantando a face visíbel da iniciativa: unha iniciativa para levarnos da man aos nosos topónimos da maneira máis avanzada, actualizada e exhaustiva, “coa vantaxe de podérmolo facer dende calquera dispositivo e dende calquera lugar”.
A continuación foi a quenda do secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, quen comezou a súa intervención salientando o valor da toponimia como “ciencia transversal”, ou sexa, como ciencia que define en si mesma o que somos, que facemos, que desenvolvemos e que tipo de relación temos co noso medio. “O portal que avanzamos hoxe”, sinalou, “inclúe un novo deseño e pódese ver e empregar en todo tipo de plataformas e dispositivos”. Ao seu xuízo, este último punto (a accesibilidade e usabilidade dende calquera recanto e trebello) é de gran importancia para calquera tipo de eido de investigación, pero é especialmente necesario e enriquecedor para o ámbito da toponimia, moi ligada aos traballos de campo e aos recursos (cada vez máis necesarios) da xeorreferenciación. Outra das novidades postas en xogo no sitio web, dixo, reside na súa claridade e no seu compoñente visual. Ademais, sinalou, conta cun buscador que vai incrementar, “sen dúbida”, o número de visitantes e usuarios. Tamén destacou o apartado Sabías que?, no que se nos explica a orixe de cada topónimo, e máis a funcionalidade do visor, que posibilita refinar ao máximo as operacións de procura.
Despois do secretario de Política Lingüística interveu Ferro Ruibal, que abriu o seu relatorio lembrando aos presentes que todo na nosa terra, “absolutamente todo”, ten nome propio, “dende as costas e revoltas até as veigas, vales e brañas”. A isto cómpre engadir, sinalou, o esforzo feito ao longo de centos de anos polos nosos mariñeiros, que non deixaron ningún recanto da nosa costa por designar e sinalar (“o mar escrito”, dixo), co fin de facilitar o seu traballo localizando o sitio exacto onde podían atopar, no futuro, as mellores capturas. A toponimia galega, sinalou, “é un coñecemento creado ao longo de milleiros de anos que cómpre conservar con todos os recursos dos que dispoñamos”. O académico, para visualizar a importancia deste patrimonio noso, comparou o caso galego co de países como Canadá, onde cómpre practicamente inventar topónimos para rexistrar e humanizar certas áreas do país. “Nós temos que facer o contrario, recuperar e salvagardar unha manchea de nomes para lugares en despoboamento”, explicou.
Ferro Ruibal tamén lembrou que os galegos achegamos hoxe en día a cuarta parte dos topónimos de todo o ámbito estatal. Ademais, lembrou que aínda queda moito traballo por facer: “Vendo o recollido e o que fica pendente por recoller, hai posibilidades de chegarmos á cifra do millón trescentos mil topónimos galegos”. A respecto da nova plataforma presentada este luns 27, dixo que “felizmente temos unha ferramenta que nos leva directos a este coñecemento”, sexa na casa ou a pé de campo, sós ou en compaña dos fornecedores principais desta información: os habitantes das aldeas, vilas e cidades onde hai perdura este íntimo contacto coa contorna. Ferro Ruibal tamén tivo palabras para recordar que o presentado este 27 de xuño non é froito dun día: é o resultado de anos e máis anos de esforzos conxuntos dos nosos investigadores cos habitantes das nosas aldeas, vilas e cidades.
A rolda de intervencións pechouna o vicepresidente da Xunta, Alfonso Rueda, quen se amosou de acordo con Ferro Ruibal na importancia da iniciativa tecnolóxica presentada, en parte polo dito polo académico e en parte, tamén, porque se trata dun proxecto que cingue o puramente tecnolóxico co humano. “Os nomes de lugar”, sinalou, “sempre nos serán de meirande utilidade que as coordenadas xeográficas e tecnolóxicas para coñecermos a fondo un emprazamento concreto”.
Sinalar por último que arestora están contabilizados 37.308 topónimos e que, coa entrada en xogo da microtoponimia, preténdese chegar á devandita cifra dos 1.300.000.

Ningún comentario:

Publicar un comentario