O exame de criba preuniversiario despídese esta semana tras corenta anos

A súa implantación é froito da Lei Xeral de Educación de 1970, pero empezou en 1975 ► A última convocatoria de xuño terá lugar os días 8, 9 e 10.

EN CORENTA anos foi a causante de moitos nervios, desvelos e cambios de plans, pero ten os días contados. Se a implantación da Lomce sae adiante –o cal dependerá en gran medida do que pase o 26J– a desta semana será a última edición das Probas de Acceso á Universidade (PAU), ou sexa, da selectividade tal como se coñece. Con todo, non será o fin da tensión e o insomnio porque seguirá habendo criba para os estudos superiores. A pesar da proximidade do cambio, as certezas son escasas e a incerteza, moita.

No curso 2016-2017 culmina a implantación da Lomce e todos os cursos estarán adaptados á nova lei, incluídos os que pechan o ensino secundario obrigatorio (4º) e o bacharelato (2º). Os dous levan consigo unha reválida que condiciona a consecución de ambos os títulos. A de 2º de Bac está, ademais, chamada a substituír á selectividade porque, xunto coa nota media de Bac, servirá para acceder á universidade.

A principal diferenza entre o sistema actual e o que se aveciña é que, ata agora, un alumno podía ter o bacharelato e non ser considerado apto para entrar na universidade se suspendía as probas de acceso. Co novo modelo, irá todo unido: o exame condicionará tanto o título como os estudos superiores.

O cambio pon fin a 41 anos de selectividade, unha proba que se introduciu por primeira vez ao termo do curso 1974-1975. A lei que a desenvolvía indicaba: "Non se trata de seleccionar un número restrinxido de alumnos, senón de recoñecer a todos aqueles que están capacitados para iniciar estudos universitarios". Con todo, sobre estas probas recaeu en gran medida a responsabilidade de distribuír aos estudantes nunha situación de escaseza de prazas nalgunhas titulacións, indica o investigador Fernando Muñoz.

A selectividade emanaba da Lei Xeral de Educación de 1970 de Villar Palasí, a mesma que puxo en marcha o Ensino Xeral Básica (EGB) –de 6 a 14 anos–, o Bacharelato Unificado Polivalente (BUP) –de tres cursos de duración– e o Curso de Orientación Universitaria (COU). Con todo, non foi o primeiro sistema de selección de estudantes.

Entre o ano 40 e o ano 53 existía o denominado Exame de Estado, que tiña dous partes: unhas probas de capacitación global e os exames de ingreso específico de cada centro universitario, que a Lomce quixo recuperar. Esta posibilidade tamén existe actualmente, pero apenas se usa. En 1953, unha nova lei implanta o Curso Preuniversitario, vinculado a unha Proba de Madurez final, que tivo vixencia ata 1971. En calquera dos casos, os novos sistemas estiveron envolvidos en polémica. A proba de madurez tachábana de "memorística", "inxusta" e "aleatoria", críticas que herdaría a selectividade.

Chegou tras tres anos de 'Cou coladera'

Entre 1971 e 1975, houbo tres promocións de COU que non tiveron que realizar ningunha proba para chegar aos estudos superiores. O sarcarmo popular bautizounos como Cou coladera. Estes alumnos procedían do antigo bacharelato, que levaba implícitas unha reválida en 4º de bacharelato e outra en 6º. E moitos tiveron que facer, ademais, un exame de ingreso ás facultades.