Que tipo de deberes son os axeitados para a aprendizaxe?

Os expertos aconsellan tarefas creativas e personalizadas en vez de fichas repetitivas.

Fichas mecánicas que repiten outras decenas xa realizadas en clase, e que se mandan por igual a todos os alumnos; mestres que obrigan a copiar o enunciado de cada problema ademais da resolvelo, a copiar tres veces unha redacción porque tiña un tachón, ou borran unha páxina de contas resoltas correctamente porque non eran as que tocaban ese día... Son exemplos de deberes e de formas de xestionalos habituais no día a día de moitos nenos.
Deixando á parte o debate sobre se ten que haber ou non deberes, todas as voces consultadas para esta reportaxe coinciden en que a tarefa máis importante en Primaria é fomentar a lectura. E en criticar a imposición dos mesmos deberes para todos. "Os profesores terían que facer propostas pedagóxicas axustadas a cada neno", aconsella Enric Roca, profesor de Educación na Universidade Autónoma de Barcelona. O que non ten sentido, explican os expertos, é mandar os mesmos exercicios a un neno que saca sobresaínte nunha materia que a un ao que lle custa e necesita reforzo.
Non obstante, moitos profesores fano baixo a presión do temario a completar e do ritmo marcado pola editorial do libro de texto elixido. As tarefas que mandamos, en moitos casos," non seguen criterio pedagóxico ningún, afirmaba nunha carta moi difundida Alfonso González, profesor de Bioloxía. Moitas veces, "mandamos todos os exercicios que veñen no libro, sen formularnos cantos ou cales son os necesarios: se son 10, 10, e se son 20, 20,". "E se o mestre se salta algunha páxina, os propios pais veñen a preguntar que por que a deixan en branco", engade Laura Bermúdez, titora de Primaria.

"Os deberes actuais están vinculados á organización do traballo do colexio: o profesor explica e tes que facer uns exercicios. Pero como non hai tempo, remátalos na casa, afirma José Antonio Rodríguez, director do Colexio Estudantes Las Tablas (Madrid), cuxos alumnos aprenden por proxectos de investigación e sen deberes e exames ao uso. "Hai que formular que sentido teñen as actividades na casa dos alumnos", di. "O reto é espertar no neno o interese en aprender", de forma que continúe naturalmente o proceso na casa, buscando información sobre o tema traballado en clase ou comentándoo cos pais.
Para iso, a típica ficha ten pouca utilidade. "Os deberes terían que fomentar a creatividade o traballo en equipo, a busca de información, estimular a lectura e a reflexión, en vez da pura repetición do feito en clase", di Roca. "Parto de que non tería que haber deberes", opina a experta en innovación educativa María Acaso. "Pero se os hai, terían que ser tarefas creativas, de resolución de problemas ou relacionadas coa arte, opina. Mesmo, "deberían ser pracenteiros, lúdicos", abunda. Fronte ao medo que esperta a idea de formular deberes divertidos e o tradicional argumento de que as tarefas crean hábito de estudo, defende: "Cando algo realmente che gusta, es capaz de dedicarlle esforzo e ser disciplinado".