Cando os pais non son equipo: Qué facer cando hai diferenzas na forma de educar?

Non se trata de ter razón, senón de poñer o amor diante da necesidade de alimentar o ego.

A parella fórmana dúas persoas que teñen biografías, personalidades, maneiras de ver o mundo moi diferentes. Parece lóxico pensar que cando se decide iniciar un proxecto común de transcendencia vital, como é formar unha familia e ocuparse do desenvolvemento e coidado dos fillos, teñen a suficiente compatibilidade como para que ese proxecto sexa viable e nel caiba e predomine como unha prioridade a tarefa de educar a un ser humano vulnerable, indefenso e necesitado de referentes tanto como de alimento e tenrura. Con todo, e por desgraza, isto só ocorre na minoría das familias. Non temos nin idea do que significa ter un fillo antes de telo e a aterraxe que ambos os membros da parella fan na mater-paternidade é pouco predicible. E así, atopámonos con que a nosa parella, coa que ata ese momento todo parecía fluír, non está de acordo en moitas das cousas que incumben á educación dos fillos, o cal xera distancia afectiva, desencontros, soidades e moita frustración. É sen dúbida, un dos desafíos máis difíciles de xestionar, pero tamén unha oportunidade enorme de crecemento e aprendizaxe se o facemos desde a humildade e a empatía.

Dado que non podemos cambiar a historia de cada cal, nin tampouco como fomos maternados, o que si podemos facer é tratar de mirar cara a adiante, tendo presente o que nos xogamos e sendo capaces, sobre todo, de negociar, entendendo que os dous estamos a aprender, que educar a un fillo é a tarefa máis difícil que encararemos ao longo da nosa vida e que os procesos de toma de conciencia e de aprendizaxe de cada persoa teñen unha velocidade diferente. Trátase de ver ao outro como un compañeiro, un cómplice, un apoio e non como un inimigo. Partimos de dúas premisas básicas que non debemos perder de vista: ambos os pais amades por encima de todo aos vosos fillos e non queredes danalos, e que ti elixiches á outra persoa e considérala honesta e con capacidade de aprender.
Con todo isto por diante, algunhas suxestións para facilitar a cotidianidade serían:

• Non corrixas nin deas charlas maxistrais sobre como deben facerse as cousas ao outro, nin diante dos nenos, nin detrás. Non hai verdades absolutas, nin porque o diga un libro nin porque así o facía o teu pai ou nai.
• Non tomes decisións sobre a marcha. Posponlo ata falar co outro e tratar de alcanzar acordos, por mínimos que estes sexan. Sempre hai lugares comúns e o intelixente é poñer o foco no que nos une, non no que nos separa.
• Manexa as expectativas e afástache da perfección. Non existe e, menos aínda, á hora de educar. A idea é facer as cousas da mellor maneira posible, que non será óptima nin perfecta, pero será a túa mellor xogada. Revisa, non te conformes e trata de facelo mellor mañá.
• Todos temos limitacións. Falalas, saber cales son as da túa parella e as túas á hora de educar, conduce a saber en que momento debe intervir cada cal.
• Poñernos límites, da mesma maneira que llos poñemos aos fillos. Deixar explicitamente claro cales son as accións non tolerables polo outro e que fronteiras non se poden traspasar.
• É fundamental non ver ao neno como o causante dos problemas, idealizando a vida anterior á chegada dos fillos, subliñando as dificultades e non a riqueza e oportunidade emocional desta nova etapa.
• Confía na túa parella. Hai moitas maneiras diferentes de educar e salvo aquelas que inclúen malos tratos físicos ou psíquicos, non se describiu en psicoloxía que un determinado estilo de crianza produza un resultado inequívoco. Por sorte, non existe o determinismo, só a influencia.
• Axuda ao teu fillo a que entenda que mamá e papá fan algunhas cousas de maneira diferente e trata de realzar o positivo do outro e non salientar as súas zonas escuras. A prioridade é o neno, non nós. E debemos facer todo o posible para que creza coa mellor versión dos seus pais, aínda coñecendo as súas limitacións.
• Falade diso, de cando en vez, de forma serena, non como reacción a un desencontro ou unha rifa. Quedade para falalo nun contexto diferente do propio fogar, sen nenos, con intelixencia, buscando acordos, lembrando o que vos une e a importancia de ser o máis coherentes e coincidentes posible.
• Evitade a polarización, a vella historia do “poli bo e poli malo”. O neno tennos que ver como equipo, non como posibilidades individuais de conseguir algo. É negocio para el a curto prazo, pero abre unha greta que se alarga co tempo e logo xa non se pode saltar.

É imprescindible entender que non se trata de ter “razón”, nin de ser o “que máis sabe disto”, tampouco de confirmar o “equivocado que está o outro”. Trátase de poñer o amor por encima da nosa biografía e da nosa necesidade de alimentar o ego. Trátase de poñerse no lugar dos fillos e darnos conta de que nos están mirando. O mundo é filtrado a través de nós. Aprenderán a relacionarse segundo relacionémonos entre nós e con eles, aprenderán a negociar segundo sexamos capaces nós de incorporar esta ferramenta esencial na nosa cotidianidad, aprenderán a respectar se viven con respecto, en definitiva, construirán unha imaxe de si mesmos e dos outros co que sexamos capaces de ofrecerlles.

Olga Carmona é psicóloga, especializada en psicopatología da infancia e a adolescencia.