A emigración de máis de 16.000 persoas cada ano súmase ao desastre demográfico.
O martelo da crise golpea onde máis doe e está a
baleirar Galicia do que debería ser o motor da súa economía: a xente
nova. A comunidade vai perdendo impulso vital ano tras ano e desángrase
ao dicir adeus decenas de miles de persoas de 15 a 34 anos cuxa perda
deforma de xeito irreparable a pirámide de poboación.
Dúas
simples fotografías do Padrón Municipal de Habitantes, unha tomada no
2008 e outra no 2013, serven para constatar unha dolorosa realidade:
entre unha data e outra hai 118.622 mozos menos (-16,57%).
O derrubamento da poboación de 15 a 34 é maior
cada ano. No 2008 saíron do padrón 14.085 persoas, pero é que no 2013
foron 29.164; máis do dobre. E a que obedece esta desfeita?
Fundamentalmente ao descenso da natalidade. Cada ano entran menos mozos
na estatística porque cada vez son máis escasos. Así de sinxelo.
Vexamos un exemplo: se comparamos as 20.733
persoas que no 2011 tiñan 14 anos (incorporaríanse no 2012 ao grupo de
idade considerado, con 15 anos) coas 46.988 de 34 anos do 2011
(abandonarían o grupo de idade no 2012, xa con 35), estamos a falar dun
déficit de 26.255 persoas, achacable á caída da natalidade que sofre
Galicia dende os oitenta.
As consecuencias ponas sobre a mesa Carlos
Ferrás, profesor de Xeografía Humana na Universidade de Santiago: «Isto
acelera o envellecemento e hipoteca o futuro e a viabilidade do sistema
público de pensións. Se perdemos máis efectivos en idade de traballar,
quen van cotizar á Facenda pública para pagar o custo dos nosos servizos
de saúde ou educación?».
A emigración, a puntilla
Pero hai outro elemento que contribúe á sangría: a
emigración da xuventude, cun regueiro constante de máis de 16.000
cidadáns anuais, de maneira que a incidencia porcentual é maior cada ano
respecto a unha base de poboación que mingua día a día. Dende o 2008
emigraron de Galicia uns cen mil mozos, cifra que se compensa ás veces
por unha inmigración sostida. Pero a realidade é que Galicia di adeus
cada ano a máis de 16.000 persoas, case sempre por falta de
oportunidades, e que, se fose capaz de retelas, atenuaría polo menos o
problema demográfico.
Máis alá das obvias consecuencias económicas e
laborais de todo isto, hai unha segunda lectura do que supón a perda de
118.622 mozos en seis anos e da emigración sen freo dos galegos. Este
puxante capital está, na maioría dos casos, en idade de procrear. A
pirámide non recuperará a súa forma se non se corta a hemorraxia de
inmediato.
A emigración constante pon en evidencia, segundo
Carlos Ferrás, a «incapacidade do mercado de traballo e da sociedade
galega para reter o seu capital humano», pois «non» conseguimos crear as
condicións propicias para que os nosos mozos poidan desenvolverse
persoal e profesionalmente». Os obstáculos son «moitos» e «os nosos
fillos foron formados nun sistema educativo escasamente conectado co
produtivo».
Isto entronca co ámbito social, que en Galicia é
«hostil aos valores innovadores, á creatividade e á capacidade de asumir
riscos e desafíos dos nosos mozos. Parece que as políticas públicas de
desenvolvemento económico só conciben a innovación pechada e elitista en
favor de determinadas empresas multinacionais. Pero non esquezamos que
eses mozos si son capaces de emprender, innovar e asumir riscos cando
marchan de Galicia. Por que non o fan aquí?», pregúntase Crespo.
O diagnóstico é sinxelo: «Unha Galicia fortemente
envellecida e que centrifuga os seus mozos cara ao exterior non ten
futuro vital». Y cal é a solución? Para Ferrás, a comunidade necesita
«cambiar o modelo produtivo» e formular «un plan estratéxico de verdade
que avalíe os problemas e defina claramente cal é o desafío para o
futuro». «Debemos asumir -prosegue- que Galicia require políticas moito
máis avanzadas e complexas para evitar a fractura social entre aqueles
que viven ben e traballan, e os nosos mozos, que non viven tan ben e non
traballan».
Galicia ten que ser un lugar atractivo para
vivir, capaz de reter aos seus efectivos demográficos, capaz de
facilitar o desenvolvemento persoal e profesional dos seus mozos. Para
iso é preciso superar as políticas de «arriba cara a abaixo»
devolvéndolle o poder á xente; só coa identificación cun proxecto común
que a xente perciba como propio pódense superar os problemas. Hai que
superar as políticas paternalistas e potenciar a organización da
sociedade civil. Na Galicia rural tradicional hai grandes exemplos de
xestión comunitaria que deben recuperarse.
Ningún comentario:
Publicar un comentario