Fico pasmado, admirado de envexa, de ver ao meniño debruzado nos recantos do libro como un paxaro.
Acubillado nun algures retirado e oculto aos ollos, no lugar natural do
silencio e da demora, onde se entra por unha porta mas nunca se sai
polo mesmo lugar.
Louvo a súa falta de exceso e afetación. Brincando coas palabras.
Bebéndoas. Como se respira, sen porqué ou para que. Por iso fico con
ciumes de como fai tanto con tan pouco, sen complexos, maravillado do
seu xeito de ler, tan alonxado do meu sendo o mesmo, entre a
inxenuidade contemplativa e a labazada dunha sociedade indeferente á
arte de ler. Será por iso que vivimos nunha sociedade que gasta
palabras, que deixa coa palabra na boca, que as corta en lugar de as
dar. Que non persevera nen mantén nen mide palabras porque as consume
até o esgotamento. A sociedade do traballo, a eficiencia e a
productividade non ten a ver coa sementeira de reunión e sentido que a
leitura concita cos non-presentes, lonxe do tempo de lecer como tempo
sobrante. Sobexo de tempo que para o heideggeriano Byng-Chul Han pronto a
será preenchido de acontecimentos e vivencias superficiais e fuxidias
que remeten á parestesia e á vivencia efímera das experiencias. Do que
se deriva a frecuente autoexculpación de quen non lé: non ter tempo, un
dos atributos de vivirmos arrebolados á facticidade do que hai e á súa
repetición, dando chimpos entre feito e feito, procurando o
acontecimento que non chega, na des-temporalización narrativa do
hipertexto porque xa non somos quen de chegar ao final, mas só ao
isolamento ao que nos avoca o uso aveso da tecnoloxía como destino,
cando de seu non é garante de nada.
Porque hai unha idade na que os o meniños deixan de ler como deixan de debuxar ou de procurar horcruxes e tantas outras cousas máxicas,
por non teren aconchego ou talvez por vergoña, se callar por teren
descuberto como Harry Potter que a luzada que nos maravilla, todo
aquilo que as palabras nos permiten dicir para nos conmover e iluminar,
tamén serve para fixar a gaviña do enredo e da trapaza sofista. Algo
que os afasta e os leva a abandonar as dúas paredes máxicas, optando
por vieiros embotados que non precisan o esforzo da lentitude mas a
levedade das grandes simplificacións. Nesa xeira, a familia e a escola
non sempre teñen azos e atazos que lles oferecer á miudaxe leitora ou
aqueloutra que se exprime mellor coa linguaxe da música, do corpo ou da
plástica.
Ao meniño leitor que algunha vez fomos dígolle que non deixe
de ser a crianza que ainda se asoma emocionada a fiestra do libro,
brincando como poeta a tecer o que é e o que quere ser. Vestíndose de
palabras. Ao cabo, sorte para eles e para nós, os mellores leitores son os que se fan grandes de corpo abalando a ánima da crianza.
Se realmente queremos desenvolver a intelixencia dos afectos non hai
nada mellor do que a boa literatura. Quer dicer, os bos leitores de
Rowling, por exemplo, son máis capaces de comprender aos outros,
empatizar con eles e de fitar o mundo dende diferentes perspectivas.
Porque aprenderan a atender, tamén entenden, sinten e ollan con eles.
Pois devir un bo leitor precisa da arte de axir lento e demorado.
A boa literatura temporaliza. Abre o tempo, escampa.
Fornece ritmo ordenador permitindo recuperar o intermediario e a escolla
como ferramentas para entender o mundo, identificando o persistente
arroio subterráneo da bondade humana. Apréndenos a articular o tempo en
cortes, conclusións e transicións constitutivas de sentido. A
sensación de non ter vagar para a leitura, correlativa de non ter
tempo para nada e para todo, vén dada pola igualacion dos momentos que
se suceden indiferentes un após outro escorregando como agua entre os
dedos.
A arte de ler é a arte de vivir devagariño. Logo virán
Kafka, Woolf e Blanco Amor, mas non entregarán os seus segredos de
balde e sen esforzo. Porqué recorrer ás literaturas? Porque debruzarse
na solaina do texto precisa do chamado do heroi: asomarse ao
descoñecido. Ao xogo do mundo de Horacio Oliveira. Con certeza presente,
ler pide coraxe e hábito de concentración leitora no medio da
dispersión frenética e do ruido. A crianza que debruza nos recantos do
libro traza un primeiro esbozo do territorio de seu, bosquexa o alzado
da moradía, deseña os trazos esenciais dun mapa próprio. Xoga á
mariola.
A concentración leitora é o da construción de si mesmo.
Perserverar na leitura en cada tempo situa, reactiva e trasplanta as
vidas imaxinarias que Borges, Perec ou Pessoa cultivaran, na seara do
leitor. A leitura oferece un sustento, no seu duplo e belo
sentido, fronte a enxurrada temporal: o alicércio de duas paredes
temporais fronte á bategada que como o cántaro vazado das Danaides non
ten feitura acaida nen cadencia e unidade de sentido fronte a
enxurreira e rebulicio dunha carreira sen norte. O dique das paredes do
libro fai do tempo un acontecemento no que o coñecemento se torne
comprensión. A propósito desta tese, a narración non é o sumatorio de
acontecimentos ou de anacos de actualidade sen sentido nen conclusión.
Ler é un obrar de largo fólego, un hábito que precisa moito tempo.
Palabra con palabra nun deseño orientado a si mesmo e non ás
necesidades. Porque a leitura debulla a liberdade na tensión narrativa
da que abrolla o sentido, avanzando até que a humanidade aconteza.
Nietzsche, o mestre de leitura lenta, puña como modelo a imitar
as vacas, porque o bo leitor sabe remoer, salienta os detalles, mastiga
os dilemas da escrita. O bo leitor non ten presa, non lé do
aveso e en diagonal, senón que avanza e recua a medida que o siso lle
dita unha cadencia de leitura, que quizais é específica para cada
texto e persoa, e nunca indiferente. Até mesmo, unha por cada unha,
cada unha a súa. No seu tempo.
Na sociedade de presa e do ruido tanto ten o que se lé e como se lé,
preocupados apenas pola cantidade de libros que len, mas ignoramos a
maneira de ler. Nas escolas e nas casas falta vagar, unha didáctica da
leitura lenta e do ler calmo que non é a do descanso nen o tempo
sobrante de lecer, entanto se diagnostican inxentes cantidades de
trastornos por déficit de atención e hiperactividade. Un
insólito andazo de desatención profunda que nos leva a preguntarnos se
hai un déficit na didáctica da atención que os gurús das emocións, as
escolas e as familias ignoran, pretendendo educar relegando o que mellor
a educa: a leitura, o lugar do paxaro.
Ningún comentario:
Publicar un comentario