xoves, 17 de decembro de 2015

A liberdade de ensino

Un país non pode ser verdadeiramente libre sen opcións educativas independentes.

A Constitución Española de 1978 recoñece, no seu artigo 27, dous dereitos fundamentais en materia educativa: o dereito á educación e a liberdade de ensino. Con este dobre recoñecemento garántese, dun lado, a educación a todos os cidadáns e, doutro, presérvase o maior pluralismo educativo posible, ao permitir a creación de centros con carácter propio á marxe da escola pública. É dicir, como noutros países libres, en España a educación non se circunscribe exclusivamente á que dá o Estado.
Entendemos, pois, que unha sociedade libre e avanzada como a española ten a obrigación de respectar a liberdade de ensino e favorecer as iniciativas educativas realmente privadas, dotándoas dunha autonomía ampliada e diferenciada respecto da educación sostida con fondos públicos. A maioría dos colexios realmente privados en España ofrecen proxectos educativos con elementos diferenciadores e cunha marcada personalidade. Moitos deles son pioneiros en diferentes innovacións pedagóxicas e na aplicación de distintas metodoloxías. Colaboran na conformación dun ensino de calidade desde a libre empresa. Por iso é polo que sexan moi celosos da súa autonomía.
Ten sentido, pois, que se lles permita un maior grao de liberdade á hora de organizar os seus centros, de promover métodos diferentes, de definir os contidos dos seus ensinos e, mesmo, de controlar os seus propios rendementos. É preciso que dispoñan dun espazo en libre competencia, máis aínda cando son as familias as que sufragan directamente os gastos de ensino dos seus fillos, aforrando ao Estado todo o custo que estaría obrigado a soportar para prestar a eses alumnos o ensino obrigatorio.
Publicidad
Cada vez hai menos espazo para os centros privados
Con todo, a utilización política da educación desde o ámbito autonómico (que favoreceu o modelo de titularidade privada sostido con fondos públicos por diferentes intereses: lingüísticos, ideolóxicos ou económicos), a forte crise económica e o descenso da natalidade deron lugar a un escenario no que a iniciativa privada verdadeiramente independente ten cada vez menos espazo. E iso non é un bo síntoma para o progreso dun país en liberdade. Os datos non poden ser máis reveladores. En varias comunidades autónomas (País Vasco, Navarra, Cantabria, A Rioxa e Estremadura) e nas cidades autónomas de Ceuta e Melilla xa non existe ningún centro educativo realmente privado de ensinos medios de currículo español. Noutras, a súa presenza, aínda que de calidade, é case testemuñal, como en Castela e León, Castela-A Mancha, Murcia, Aragón, Baleares e Asturias. As únicas que manteñen un número significativo son Andalucía, Canarias, Comunidade Valenciana, Cataluña, Galicia e Madrid, aínda que moitos dos centros nestas rexións imparten exclusivamente currículos estranxeiros.
Por outra banda, o favorecimiento da liberdade de elección dos pais respecto ao tipo de educación que desexan para os seus fillos tería moito máis fundamento e lóxica se estivese baseado na axuda directa, en lugar de en un sistema de concertos ou subvencións con fondos públicos; que, unido aos pagos aos que ven obrigadas as familias, oculta un dobre financiamento público-privada de dubidosa legalidade, escasa transparencia e dificilmente controlable.
Os colexios privados independentes, aos que representamos, non entenden que se asuma sen ningún reparo que en determinadas circunstancias haxa centros que poidan solicitar e ser incluídos no modelo concertado por falta de demanda de prazas ou, mesmo, por buscar unha maior rendibilidade grazas a ese dobre financiamento, sen o requisito de transformarse en entidades sen afán de lucro, como fixa claramente a lei. Non se deben facer negocios privados con diñeiro público.
Optamos por manternos nunha vía difícil, pero honesta, e non ser ventajistas
Que non se pense que estamos contra os centros concertados. Respectamos profundamente a aqueles que cumpren as condicións baixo as que se definiu o sistema de ensino público impartido por entidades de carácter privado. Colaboramos con moitos deles e compartimos experiencias e aprendizaxes, porque entendemos o valor do servizo que brindan á sociedade e porque sabemos que contribúen á mellora da calidade do ensino e permitiron garantir a universalización da educación básica.
Sexa como for, as institucións educativas privadas máis prestixiosas e con máis antigüidade de España optamos por manternos nunha vía difícil, pero honesta, e non ser ventajistas. Preferimos colaborar na construción dun ensino de excelencia desde a libre empresa, desde proxectos pedagóxicos cunha forte personalidade e contrastados resultados. Estamos convencidos de que un país non pode ser verdadeiramente libre se non dispón de opcións educativas independentes.

Ningún comentario:

Publicar un comentario