Unha ourensana lidera en Francia o avance en técnicas de radioterapia menos invasoras

Yolanda Prezado rexeitou un contrato Ramón e Cajal por medo á inestabilidade laboral en España e en 2011 fichouna o Centro Nacional para a Investigación Científica francés.

Yolanda Prezado, verinense de 37 anos, forma parte do grupo de científicos excelentes formados en España pero que desenvolven o seu potencial científico fóra do país, o que ela mesma denomina "ciencia estranxeira feita por españois".
Especializada en radiofísica hospitalaria deixou un posto no servizo de Radioterapia de Pamplona para traballar no desenvolvemento de novas técnicas no tratamento do cancro na European Synchrotron Facility de Grenoble, Francia. Era unha oferta temporal e a súa idea era regresar pero quedouse e iniciou unha traxectoria imparable que lle levou a obter a praza de funcionaria como científico titular no Centro Nacional para a Investigación Científica de Francia (CNRS), o CSIC español, e a dirixir neste momento o desenvolvemento de novas técnicas de radioterapia en ruptura co tratamento estándar.
O mesmo ano que fichou polo centro de investigación máis importante de Francia, concedéronlle en España un contrato Ramón e Cajal pero tras meditalo rexeitouno: "Desgraciadamente non ofrece o prometido: estabilidade ao cabo dos cinco anos", xustifica. Así que quedou e pasou a formar parte do grupo de científicos de máximo nivel. Estou emigrada, certo, pero non me podo queixar porque se me brindaron moi boas oportunidades como o feito de poder crear e dirixir o meu propio equipo de investigación e elixir as liñas que máis me interesan, algo que en España sería moi difícil,".
A súa elección foi a mellora do tratamento do cancro e a radioterapia representa na actualidade un papel protagonista. A metade dos pacientes reciben este tratamento no transcurso da súa enfermidade pero a pesar dos "espectaculares" avances que se produciron ao longo das últimas décadas, "a dose de tolerancia dos tecidos sans adxacentes ao tumor segue constituíndo a principal limitación da RT", explica Prezado. Circunstancia "especialmente dramática" no caso de tumores radioresistentes, como os gliomas ou os tumores pediátricos.
De aí que esta ourensana se interesase en abrir novas liñas de investigación médica dende o campo da física nuclear. "A física e a bioloxía están intimamente ligadas en radioterapia", explica. En particular, os parámetros físicos da radiación como o tipo de fai ou o modo de deposición da dose, teñen un impacto directo no efecto clínico da radiación, o cal, apunta Prezado, "aínda non foi realmente explotado". A estratexia do grupo científico que dirixe consiste en empregar modos de deposición de dose novidosos para beneficiar os tratamentos.
As técnicas que exploran están en fase preclínica pero xa hai avances. Polo momento conseguiron aumentar o tempo de vida en animais portadores de glioblastoma multiforme, un tipo de tumor cerebral moi agresivo. E o que é máis prometedor, engade: vimos un aumento exponencial das doses de tolerancia do cerebro san e que o tecido cerebral logra repararse.
Ante estes avances, Yolanda Prezado cre que será posible aumentar as doses en tumores cerebrais radioresistentes "moi por enriba do o cal se pode en radioterapia convencional, o cal incrementa a probabilidade de cura e ofrece unha esperanza a casos sen tratamento eficaz cos métodos convencionais".
Ademais, conclúe, a preservación do tecido nervioso permite volver radiar en casos de tumores recorrentes e "abre a porta a un tratamento máis seguro dos tumores pediátricos cerebrais", un campo no que a radioterapia está moito máis limitada "polas graves consecuencias que pode ter a radiación no desenvolvemento do sistema nervioso central".