Os expertos subliñan a necesidade de formarse toda a vida

• Os non cualificados reciben seis veces menos cursos nas empresas que os universitarios

• A educación banalizada

• O PISA de adultos tamén deixa a España á cola da OCDE

 A formación continua ao longo da vida laboral deixou de ser un "consello piadoso" dun familiar ou amigo para converterse nunha "auténtica necesidade" para manter ou encontrar emprego nun mundo cada vez máis globalizado e tecnolóxico. Así o puxeron de manifesto os catro expertos reunidos no segundo día da Semana da Educación, que a Fundación Santillana organiza dende hai 28 anos.
Mariano Fernández Enguita, catedrático de Socioloxía na Universidade Complutense, puxo a énfase na desigualdade de oferta de cursos que propoñen as empresas. Non abonda con ter unha cualificación, senón que esta non a teñan chineses ou indios. E o problema é que a formación a cargo do empregador é seis veces maior para os universitarios que para os que apenas teñen estudos de primaria". E non só hai máis oferta, senón tamén máis demanda de cursos dos licenciados. "Canto máis formada está a xente máis fórmase. Antes chamabámola formación de segunda oportunidade. Pero hoxe, cando vas a por ela, a xente está a aproveitarse da terceira ou cuarta".
Marta Aciñeiras, que traballa no coñecido como Pisa de Adultos (PIAAC), recorda que en España hai o dobre de empregos para persoas formadas que para os que non o están. "A maiores competencias máis emprego. Tamén porque a persoa é capaz de servirse de máis ferramentas, como a Rede, para encontrar traballo," argumenta. E incide no feito de que co paso dos anos esta cota de traballos sen formación vai ir reducíndose. "Non só porque se leven as industrias a India ou China, senón porque tamén moitos procesos se automatizan. Aínda que algúns traballos, como o de condutor de autobús ou perruqueiro, van seguir existindo", sostén a analista da OCDE. "Alguén con estudos ten posibilidade de gañar tres veces máis que quen non os ten e iso debería de ser un incentivo para formarse. Tamén goza dunha saúde tres veces mellor".
Todos os presentes estiveron de acordo en que os profesores -de escola infantil a superior- deben ser os primeiros en animarse a esa formación continua pois o labor do ensinante que dita unha lección sen interactuar cos seus alumnos é auga pasada. Onte, neste mesmo foro, o ministro José Ignacio Wert pedíalles "complicidade" para "crear aos alumnos ámbitos de aprendizaxe individualizados" na Rede. Para iso necesítase liberdade de movementos do docente e autonomía do centro, pero esta non debe de estar afastada da rendición de contas. "Hai que acreditar que a liberdade do centro ten sentido", opina Ismael Sanz, director do Instituto Nacional de Avaliación Educativa. E puxo varios exemplos desta necesidade. Cando Gales deixou de publicar os resultados das súas probas externas, entre 2001 e 2005, o nivel de rendemento dos centros baixou. Ou en Texas, nos anos noventa, os colexios que ían máis demorados nas probas fixeron un grande esforzo para progresar e non ser etiquetados de malos centros.
"Os docentes españois son menos proclives á participación do alumnado e as clases construtivas que noutros países", se lamenta Enrique Roca, representante español en PISA 2012. E pide "recursos abondo" para que o docente poida atender á diversidade, non só aos que van atrasados senón aos de altas capacidades".