A reforma educativa promove a diferenciación dos institutos con plans en distintas áreas. Os seus detractores alertan do risco de segregación.
Un instituto especializado en artes, outro en tecnoloxía, outro en
humanidades... A teoría di que os centros especializados nunha área, en
certas iniciativas de mellora poden aumentar a calidade do sistema, e
moitos países como Estados Unidos, Francia ou Rusia teñen anos de
experiencia con este tipo de institutos. Non obstante, os detractores da
medida que propón agora para España a reforma educativa (LOMCE)
recordan os efectos negativos que tamén tiveron ese tipo de centros:
segregación, elitismo e desigualdade, con centros de primeira e centros
de segunda. Mesmo moitos dos cales os defenden sinalan un bo número de
prevencións necesarias para que non acabe sendo peor o remedio que a
enfermidade.
Empezando polo principio, a LOMCE di que os centros, basicamente os de secundaria, poderán desenvolver accións tendentes á "especialización curricular, á excelencia, á formación docente, á mellora do rendemento escolar", entre outras. As accións de calidade que leven a esta especialización serán competitivas e os que gañen terán máis diñeiro e autonomía (por exemplo, os directores poderán elixir docentes) para levalas a cabo. Estes centros, ademais, poderán ter en conta a nota para admitir solicitudes na etapa postobrigatoria, é dicir, en bacharelato e FP. Trátase dunha pata máis da teoría que percorre toda a lei que impulsa o ministro José Ignacio Wert: máis autonomía (con rendición de contas) e marxe de especialización fomentará unha especie de competición entre escolas que mellorará o sistema.
"A verdade é que a idea soa ben en principio, pero me asaltan
algunhas dúbidas", di o catedrático de Economía do University College
London Antonio Cabrales. "Cun currículo tan regimentado, non sei moi ben
ata onde poden chegar os centros, agás en que darán só un tipo de
bacharelato [Letras, Ciencias...]. Pero isto non me parece suficiente
para obter os beneficios da especialización. Ademais, se estes centros
elixen profesorado, deber ser posible facelo de xeito máis xeral, algo
que tamén debería acontecer, opina, coa posibilidade de que a nota conte
para admitir alumnos.
En España, os centros bilingües ou iniciativas como o do bacharelato de excelencia da Comunidade de Madrid poderían enmarcarse dentro deses plans. Dende CC OO, o responsable da Federación de Educación, Francisco García, criticou no seu día ese bacharelato de excelencia e agora volve facer o mesmo coa idea da LOMCE:
"Se ti vas matricularte nun instituto deportivo, tes que correr os 100 metros en menos de 16 segundos; se queres estudar nunha sección bilingüe, tes que facer un exame de inglés; e se vas a un instituto tecnolóxico, fanche un exame de matemáticas e de física. Se non o superas, non entras, logo a liberdade de elección de centro desaparece. Son os centros os que elixen o alumnado en función dun proxecto educativo; e son os centros máis demandados os que elixen o alumnado xerando a fragmentación e dualización da rede".
A única especialización da que expresamente fala a LOMCE é a de elixir só algunhas vías de bacharelato, e segundo temen as investigadoras da Complutense Miriam Prieto e Patricia Villamor, o mesmo acabará acontecendo na ESO, onde algúns centros só ofrecerán a vía ao bacharelato ou á FP, facendo perigar "a igualdade de oportunidades na elección destas (sobre a base da información dispoñible, os recursos económicos para o traslado) ".
Prieto e Villamor recoñecen moitos beneficios na diferenciación de centros ("maior implicación do profesorado e mellor adaptación deste", "mellor adaptación ao ámbito", "mellor utilización dos recursos"), pero advirten de que as posibilidades teñen que ser moito máis amplas: "Debería estar permitida calquera especialización, non só curricular, senón tamén metodolóxica, organizativa, etcétera, e non só en idiomas ou en ciencias ou tecnoloxía".
Ás investigadoras, que estudaron os centros especializados de Madrid, tampouco lles gusta que o acceso poida depender das notas: " Se esa mellora só se dirixe a uns poucos estudantes e uns poucos centros, sen dúbida aumentarán as desigualdades de partida en contextos desfavorecidos. As reformas parciais, que só afectan a unha zona ou un centro en concreto, melloran substancialmente esa parte do sistema e prexudican ao resto, baixando o seu investimento, a súa valoración por parte da sociedade e porque os bos alumnos foxen dos centros non reformados".
Empezando polo principio, a LOMCE di que os centros, basicamente os de secundaria, poderán desenvolver accións tendentes á "especialización curricular, á excelencia, á formación docente, á mellora do rendemento escolar", entre outras. As accións de calidade que leven a esta especialización serán competitivas e os que gañen terán máis diñeiro e autonomía (por exemplo, os directores poderán elixir docentes) para levalas a cabo. Estes centros, ademais, poderán ter en conta a nota para admitir solicitudes na etapa postobrigatoria, é dicir, en bacharelato e FP. Trátase dunha pata máis da teoría que percorre toda a lei que impulsa o ministro José Ignacio Wert: máis autonomía (con rendición de contas) e marxe de especialización fomentará unha especie de competición entre escolas que mellorará o sistema.
A letra da LOMCE
- "O proxecto educativo de calidade supoñerá a especialización dos centros docentes, que poderá comprender, entre outras, actuacións tendentes á especialización curricular, á excelencia, á formación docente, á mellora do rendemento escolar, á atención do alumnado con necesidade específica de apoio educativo, ou á achega de recursos didácticos a plataformas dixitais. Os resultados das accións mediranse, sobre todo, polas melloras obtidas por cada centro en relación coa súa situación de partida".
- Os "centros que teñan recoñecida unha especialización curricular polas Administracións educativas [...] poderán reservar ao criterio do rendemento académico do alumno ata un 20% da puntuación asignada ás solicitudes de admisión a ensinanzas postobrigatorias. A devandita porcentaxe poderá reducirse ou modularse cando sexa necesario para evitar a ruptura de criterios de equidade e de cohesión do sistema".
En España, os centros bilingües ou iniciativas como o do bacharelato de excelencia da Comunidade de Madrid poderían enmarcarse dentro deses plans. Dende CC OO, o responsable da Federación de Educación, Francisco García, criticou no seu día ese bacharelato de excelencia e agora volve facer o mesmo coa idea da LOMCE:
"Se ti vas matricularte nun instituto deportivo, tes que correr os 100 metros en menos de 16 segundos; se queres estudar nunha sección bilingüe, tes que facer un exame de inglés; e se vas a un instituto tecnolóxico, fanche un exame de matemáticas e de física. Se non o superas, non entras, logo a liberdade de elección de centro desaparece. Son os centros os que elixen o alumnado en función dun proxecto educativo; e son os centros máis demandados os que elixen o alumnado xerando a fragmentación e dualización da rede".
A única especialización da que expresamente fala a LOMCE é a de elixir só algunhas vías de bacharelato, e segundo temen as investigadoras da Complutense Miriam Prieto e Patricia Villamor, o mesmo acabará acontecendo na ESO, onde algúns centros só ofrecerán a vía ao bacharelato ou á FP, facendo perigar "a igualdade de oportunidades na elección destas (sobre a base da información dispoñible, os recursos económicos para o traslado) ".
Prieto e Villamor recoñecen moitos beneficios na diferenciación de centros ("maior implicación do profesorado e mellor adaptación deste", "mellor adaptación ao ámbito", "mellor utilización dos recursos"), pero advirten de que as posibilidades teñen que ser moito máis amplas: "Debería estar permitida calquera especialización, non só curricular, senón tamén metodolóxica, organizativa, etcétera, e non só en idiomas ou en ciencias ou tecnoloxía".
Ás investigadoras, que estudaron os centros especializados de Madrid, tampouco lles gusta que o acceso poida depender das notas: " Se esa mellora só se dirixe a uns poucos estudantes e uns poucos centros, sen dúbida aumentarán as desigualdades de partida en contextos desfavorecidos. As reformas parciais, que só afectan a unha zona ou un centro en concreto, melloran substancialmente esa parte do sistema e prexudican ao resto, baixando o seu investimento, a súa valoración por parte da sociedade e porque os bos alumnos foxen dos centros non reformados".
Ningún comentario:
Publicar un comentario