ProLingua pídelle á RAG, Secretaría Xeral de Política Lingüística e aos partidos que pidan a esta institución que modifique a normativa onde acepta o carácter bilingüe dos topónimos galegos cando se usan en castelán.
A asociación de defensa da lingua Prolingua vén de remitirlle unha
carta á Real Academia Galega, á Secretaría Xeral de Política Lingüística
e aos partidos políticos (con ou sen representación no Parlamento) para
que se dirixan á Real Academia Española e lle pidan que reconsidere os
seus ditames sobre a toponimia galega.
Denuncian que tanto o Diccionario panhispánico de dudas, como a última
edición da Ortografía de la lengua española (2010) indican que se pode
usar formas como Sangenjo ou Orense, incumprindo así a legalidade.
"Sería bo un acordo no que voguen na dirección dos tempos e que
respecten e fagan respectar a legalidade, porque non son formas
lexítimas", apunta esta entidade.
Esta é a súa carta:
Nin Sangenjo nin Orense son formas lexítimas
En libros escolares en castelán que se estudan en Galicia e en
España, por desgraza, é habitual vermos topónimos galegos coa forma
castelanizada, como ocorre con La Coruña para indicar a cidade onde
naceu a escritora Emilia Pardo Bazán. Nas últimas semanas, en
telexornais e noutros programas das TV estatais, cando se informaba dos
efectos dos fortes temporais no litoral e no interior de Galicia, víanse
nas pantallas ou escoitábanse topónimos castelanizados como La Coruña,
La Guardia, El Cebrero, Orense, Ginzo de Limia ou Arosa (para se referir
á ría), no canto das formas correctas e lexítimas A Coruña, A Guarda, O
Cebreiro, Ourense, Xinzo de Limia e Arousa, feito que ProLingua
recentemente denunciou nun comunicado.
É posible que os que redactan eses libros de texto en castelán ou
as noticias dos informativos en que se usa toponimia castelanizada,
ignoren cales son as formas galegas oficiais hoxe; pero tamén pode ser
que actúen así por seguir as recomendacións e ditames da RAE (Real
Academia Española), en moitas ocasións enfrontados coa legalidade
vixente.
No Diccionario panhispánico de dudas (a 1ª edición impresa é de
outubro de 2005), tal como pode lerse no sitio web, La Coruña é nome
tradicional en lingua castelá da provincia e da cidade de Galicia cuxo
nome en galego é A Coruña, mentres que Orense é nome tradicional
castelán da provincia e da cidade galega que en galego se denomina
Ourense; e a seguir, a RAE ditamina que, agás en textos oficiais, “donde
es preceptivo usar el topónimo gallego como único nombre oficial
aprobado por las Cortes españolas, en textos escritos en castellano debe
emplearse el topónimo castellano”, co que se establece un estraño e
paralegal dobre uso de formas cando o Parlamento de Galicia oficializou
para esas provincias e cidades unha única forma, a galega, e o mesma
faría anos despois o Congreso dos Deputados, como a propia RAE recoñece
nese dicionario de dúbidas.
Na última edición da Ortografía de la lengua española (2010), da
RAE e da Asociación de Academias de la Lengua Española, na páx. 642 , ao
referirse á toponimia das zonas españolas denominadas bilingües que
contan con dúas formas, unha adaptada ou traducida á lingua castelá e
outra propia da lingua autonómica cooficial, considérase que o natural é
que os falantes escollan unha ou outra en función da lingua coa que
elaboran o discurso; e xa que logo, “los hispanohablantes pueden
emplear, siempre que exista, la forma española de estos nombres
geográficos, y transferir aquellos topónimos que posean una expresión
única, catalana, gallega o vasca”, que se exemplifica con Pasó la mayor
parte del verano en Sangenjo, pero tuvo tiempo para visitar Bilbao y
llegar hasta Gerona; Su familia vive en Sant Feliu de Guíxols. Idéntica
recomendación, e con redacción semellante, pode verse na páx. 220 do
recente El buen uso del español (2013), tamén da autoría da RAE e da
Asociación de Academias de la Lengua Española, e cos mesmos exemplos de
Sangenjo, Bilbao e Gerona. Como neste caso non se alude ás
transferencias toponímicas das outras linguas españolas non aparece o
topónimo catalán Sant Feliu de Guíxols, que así aparece citado –sen
adaptar nin traducir-, na obra anterior.
No tratamento dos exónimos, a RAE considera que se a forma
“tradicional” española correspondente a un topónimo estranxeiro non se
usa ou pasou a considerarse politicamente inadecuada, esta situación
forza a que se reemprace coa forma local do topónimo, proceso que a
propia Academia considera irreversible cando esta última se asenta como
preferida, como ocorre con Bremen (antes Brema) e Ankara (antes Angora)
(páx. 646 da Ortografía), e o mesmo pasa co desusado Mastrique para o
que se prefire a forma transferida Maastricht (páx. 645). A RAE recoñece
que nos medios de comunicación se están a espallar exónimos que difiren
dos tradicionais en castelán (Mumbai por Bombay ou Beijing por Pekín),
pero considera que soamente se debe adoptar a nova forma cando sexa un
verdadeiro cambio de nome, “fruto de una decisión política de carácter
oficial”, como San Petersburgo por Leningrado ou Sri Lanka por Ceilán.
Consonte este tratamento que se lles dá aos exónimos cunha forma
tradicional “politicamente inadecuada” e tendo en conta que houbo
“decisión política” para cambiar oficialmente tantos nomes de lugares
galegos que foran castelanizados ou deturpados, pedímoslle á Real
Academia Española que revise os seus ditames e recomendacións sobre a
toponimia galega (e tamén a catalá e a vasca), porque tanto se unha
persoa elabora o discurso en castelán como se o fai en francés, en
alemán ou en galego deberá dicir que o río Miño pasa por Ourense, que
Emilia Pardo Bazan naceu en A Coruña e Alfonso Daniel Rodríguez Castelao
en Rianxo, que a ría da Arousa é o maior banco de marisco da península
ibérica e que o actual presidente do goberno español pasa os veráns en
Sanxenxo.
Pedímoslle á RAE que recomende transferir á lingua castelá
topónimos galegos coma os acabados de citar, e tantos outros hoxe
oficialmente recuperados, e que se consideren desusadas, anticuadas e
politicamente inadecuadas castelanizacións, semicastelanizacións e
deformacións como Orense, La Coruña, Rianjo, Arosa, Sangenjo, El
Cebrero, Ginzo de Limia e outras moitas formas, e que estas
recomendacións llelas faga chegar aos medios de comunicación,
universidades, organismos administrativos centrais e autonómicos etc.
Por outra parte, en moitos mapas e atlas virtuais e impresos
editados para todo o mundo no último decenio (Guía Michelín, Google Maps
etc.) as únicas formas que aparecen son as autóctonas e legais galegas:
Ourense, A Coruña, Rianxo, Sanxenxo, O Cebreiro, Arousa, Xinzo de Limia
etc., polo que non damos comprendido esa teima a contracorrente e
paralegal da RAE se non é por motivos estritamente ideolóxicos e
extralingüísticos.
Xa que logo, Prolingua, plataforma apartidaria a prol da lingua
galega, pídelle á RAE que non cíe, que non vogue cara a atrás, e que
respecte a toponimia autóctona da lingua galega (non tan diferente como
para provocar descoñecemento nun hispano falante) e que recomende o seu
respecto nos manuais de estilo dos medios de comunicación e das
editoriais e aos responsables de universidades, corpos e forzas de
seguridade do estado, administracións públicas etc.
Asemade, ProLingua, faille un chamamento á Real Academia Galega e
así mesmo ás institucións e colectivos de defensa da lingua, á
Secretaría Xeral de Política Lingüística, á Xunta de Galicia, aos
partidos políticos (con ou sen representación no Parlamento) e ás
persoas que traballan pola dignificación de Galicia e pola recuperación
dos seus sinais identitarios (e a toponimia é un deles) para que se
dirixan á Real Academia Española e lle pidan que reconsidere os seus
ditames sobre a toponimia galega, que vogue na dirección dos tempos e
que respecte e faga respectar a legalidade, porque nin Sangenjo nin
Orense son formas lexítimas.
ProLingua, 3 de marzo do 2014
Ningún comentario:
Publicar un comentario