"Autoaxuda" para falar e escribir en galego con xeito

Como pasar de ser "galegocalante" a exercer de "galegofalante"? Hai "palabras inventadas" na lingua galega? Por que agora é "grazas" e non "gracias"? Que dis cando dis "matar o rato"? Son algunhas das preguntas que é posible responder coa lectura de Como falar e escribir en galego con corrección e fluidez, o novo libro de Carlos Callón que vén de saír do prelo de Xerais e que o seu autor presenta como un manual de distendida "autoaxuda" cun obxectivo "cívico": empregar axeitadamente o idioma propio na vida cotiá.
Cun bo feixe de "consellos prácticos" a obra do tamén presidente d'A Mesa pola Normalización Lingüística aborda dúbidas que poden asaltar tanto a quen emprega o galego habitualmente como a quen dá o paso de convertelo na súa lingua habitual. Así, Callón parte da base de que "todos e todas sabemos máis galego do que pensamos" para, por exemplo, tentar desterrar erros como utilizar escoba no canto de "vasoira" ou prexuízos como o lugar común das "palabras inventadas". Mediante exemplos doados ou mesmo a través de anécdotas, Callón explica, por exemplo, o momento no que descubriu que "avó" e "avoa" son termos que xa empregaban os pais dos seus pais ou que costilleta non existe en castelán, senón que é unha mala tradución da forma galega costeleta.
Callón lembra que a normativa do galego "non é tan nova", de feito "é máis nova a do español".
Ligado con esas verbas que non teñen nada de "invento" o autor dedica tamén parte do seu libro á "explicación" dunha normativa "que xa non é tan nova" -foi fixada pola Real Academia Galega en 2003-, de feito "é máis nova a do español". "Só as linguas mortas nin senten nin padecen", evidencia, para contrastar a situación do galego coa de, por exemplo, o latín, no que xa non muda nada porque é xa unha peza só destinada ao estudo, pero non ao seu uso no día a día. Neste sentido, Callón anima tamén na obra a "restaurar" as formas lingüísticas "xenuínas" do noso idioma. Faino nun apartado cun suxestivo título: Non mates o rato, que non ten culpa, mostra de que "matar o rato" en galego só significa rematar coa vida dun roedor, non agardar a que pase o tempo. Esta, di, é unha expresión equivalente a empregar from lost to the river para traducir a frase castelá "de perdidos, al río".
O director de Xerais, Manuel Bragado, avanza que a editorial está xa a preparar a segunda edición dun libro que, di Callón, sería ideal que, nun futuro, só fose "útil para persoas de fóra", o cal querería dicir que a poboación de Galicia que actualmente está na escola obtén unha capacitación suficiente na lingua propia do país. Tampouco lle viría mal botarlle unha lectura a boa parte dos dirixentes políticos de Galicia, cuxas incorreccións "din moito deles e delas" xa que, dada a formación da maioría, o emprego incorrecto do galego equivale a "desprezalo". O propio presidente da Xunta, por exemplo, di, "sabe que non se di crisi" pero, aínda así, continúa empregando ese termo.
Callón subliña que dirixentes de "todas as forzas políticas" deben mellorar o seu galego.
Ir ao permalink do audio .