A Xustiza obriga a Xunta a recuar na reforma lingüística ou enlamarse nunha batalla legal

A pelota queda agora no tellado da Xunta. O Tribunal Superior de Xustiza de Galicia (TSXG) vén de emitir este mércores o último ditame sobre os recursos contra o decreto do plurilingüismo para o ensino instaurado polo Goberno de Núñez Feijóo. E unha vez máis, a Xustiza tumba o cerne da política lingüística aplicada polo PP e os argumentos esgrimidos polos sectores máis extremistas aos que a dereita quixo contentar na campaña electoral de hai catro anos. O Executivo, que prometeu analizar as sentenzas e decidir a reforma que levará a cabo na polémica norma, debe agora actuar. As reivindicacións das que fixo bandeira -a consulta ás familias para decidir a lingua vehicular do ensino e a liberdade dos nenos para falar en calquera lingua oficial nas aulas- foron declaradas ilegais, pero a Consellería de Educación ameazou incluso cun recurso de casación.
O recurso doutros dous colectivos contrarios á normalización foi desestimado polo TSXG.
Un deses devanditos sectores extremistas, o que forman a Mesa por la Libertad Lingüística e a Asociación Gallega para la Libertad de Idioma, vén de recibir unha sentenza na que o TSXG desestima as súas peticións, as mesmas de Galicia Bilingüe, e na que deixa claro que o decreto nin "exclúe" o castelán nin conculca o principio de "cooficialidade".
A Xustiza volve deixar claro que a Constitución só recoñece "unha esfera da elección" aos pais no caso da formación relixiosa e moral o que, "implicitamente, deixa fóra de devandita posibilidade" a relativa á lingua no ensino. Ademais, asegura que o modelo elixido pola Xunta para garantir a cooficialidade do galego e do español constitúe "unha das opcións legalmente posibles" dentro do modelo de bilingüismo que instaura o Estatuto. "A administración educativa non pode someter a votación un aspecto fundamental como a lingua", di.
Estas sentenzas, xa que logo, afondan nos argumentos dados polas tamén emitidas polo TSXG en resposta aos recursos da Mesa pola Normalización Lingüística, Queremos Galego, CIG-Ensino, a Real Academia Galega, o sindicato STEG ou CCOO. En todas elas, a Xustiza deixa claro que a Administración non pode “abdicar” das súas responsabilidades e que a elección de lingua no ensino fica “fóra” da “esfera de elección dos pais” e é por iso polo que anula o artigo 5.2 que atinxe á consulta ás familias que acabou por varrer de facto o galego na educación Infantil nas cidades.
A Xustiza lembra que o galego debería ter “un trato diferenciado sobre o castelán nunha proporción razoable”.
E é moi nítido nalgúns casos, como no caso da anulación do artigo 12.3, que varias sentenzas cualifican como “ilegal”, ao permitirlle “ao alumnado a utilización do castelán malia que sexa o galego a lingua en que se imparte a área, materia ou módulo". O TSXG afirma que este punto do decreto contradí o mandato da Lei de Normalización que esixe o "fomento do uso progresivo do galego", xa que "non facilita a adquisición da destreza esixida ao alumno na lingua propia desta comunidade autónoma".
Pero o TSXG, máis aló de detalles puramente legais, lembra tamén que o galego debería ter “un trato diferenciado sobre o castelán nunha proporción razoable” para garantir a igualdade entre os dous idiomas oficiais, polo que bota abaixo o discurso de "imposición" e "falta de liberdade" que o PP, apoiado por sectores de extrema dereita, intentou instaurar na sociedade. Xa que logo, o pau é á ilegalidade da norma, pero tamén á argumentación de toda a política lingüística do Executivo de Feijóo. E non é o único.
O TSXG, o Consello de Europa, a RAG, os sindicatos, a comunidade educativa ou o Consello Consultivo mostráronse contrarios ao decreto do plurilingüismo.
O informe do Comité de Expertos do Consello de Europa xa denunciara a discriminación na que se atopaban os e as falantes de galego, sobre todo no ensino, e amosáronse “preocupados” pola redución “da educación en galego” nas escolas. Lembrábanlle ás autoridades que malia que a lexislación vixente non implica unha educación plena en galego, si é necesario “que haxa un número suficiente de escolas que ofreza educación completamente ou esencialmente en galego”, xa que ese é un dereito “dos pais que así o desexen” e porque se ten que “garantir” que se cumpran as escollas das familias. Antes, as críticas chegaran de toda a comunidade educativa, do sector educativo, dos sindicatos, da oposición política, do Consello Consultivo, do Consello da Cultura ou do Consello de Europa. Pero a Xunta segue facendo oídos xordos.
De feito, o propio conselleiro de Educación desafiara o TSXG asegurando que a Xunta seguiría facendo a consulta aos pais sobre a lingua aínda que non se considere vinculante, e incluso asegurou que meditaría se interpoñer un recurso de casación ás sentenzas da Xustiza sobre o decreto do plurilingüismo. O propio Núñez Feijóo presumiu de modelo e insistiu en que os ditames "avalan o equilibrio entre linguas" e en que o decreto non sería derrogado. Só o secretario xeral de Política Lingüística, Valentín García, abriu a porta a algún "axuste" na norma. "Analizaremos as sentenzas e buscaremos unha vía satisfactoria", recoñecera. A pelota está no tellado do Goberno.